Η διαμόρφωση αντεγκληματικής πολιτικής, η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής του πλαισίου αντιμετώπισης της εγκληματικότητας και ο συντονισμός της δράσης όλων των υπηρεσιών/φορέων που εμπλέκονται στην πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου της εγκληματικότητας, αποτελεί μια από τις κύριες προτεραιότητες και αρμοδιότητες του Υπουργείου.
Προς την κατεύθυνση αυτή υιοθετείται μια ολιστική προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη όλες τις εκφάνσεις του εγκληματικού φαινομένου, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, τις τάσεις και τη δυναμική του. Γνώμονας της αντεγκληματικής πολιτικής είναι τόσο η καταστολή της εγκληματικότητας, όσο και η παράλληλη ανάπτυξη προληπτικών δράσεων κατά του εγκλήματος στο κοινωνικό επίπεδο και η συνεχής ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μελών των σωμάτων ασφαλείας.
Στα πλαίσια αυτά συγκροτήθηκε για πρώτη φορά ένας σημαντικός πυλώνας συμμετοχικής και προληπτικής αντεγκληματικής πολιτικής, με τους θεσμούς του Αστυνομικού και του Παρατηρητή της Γειτονιάς που ενεργοποιούν και ενισχύουν τη συνεργασία της Αστυνομίας με τους πολίτες και την τοπική κοινωνία με σκοπό την πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας.
Α. Σχέδιο Δράσης για Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Εγκληματικότητας
Το Σχέδιο Δράσης για Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Εγκληματικότητας 2019-2024, περιλαμβάνει ευρείες και σύνθετες προτάσεις, καθώς και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κλιμακωτής υλοποίησης του εντός της επόμενης πενταετίας, για την πρόληψη και καταπολέμηση του εγκλήματος. Μέσω του προτεινόμενου Εθνικού Σχεδίου Δράσης 2019 – 2024, προβάλλονται έξι θεματικές περιοχές (Νομοθετικές παρεμβάσεις, Δικονομικές μεταρρυθμίσεις, ποινολογία σωφρονιστική, Αστυνομία, κρατικός μηχανισμός, συνέχιση των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης 2012- 2018) για τις οποίες απαιτείται η υλοποίηση 30 περίπου δράσεων για την πρόληψη και καταπολέμηση της εγκληματικότητας.
ΕΠΙΣΥΝΗΜΜΕΝΑ
Σχέδιο Δράσης για Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Εγκληματικότητας 2019-2024
Β. Σύσταση των Τοπικών Συμβουλίων Πρόληψης της Παραβατικότητας
Στα πλαίσια αυτά εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και βρίσκεται υπο υπό σύσταση, ένας σημαντικός πυλώνας συμμετοχικής και προληπτικής Αντεγκληματικής Πολιτικής, τα Τοπικά Συμβούλιο Πρόληψης της Παραβατικότητας, που συμπληρώνουν τους θεσμούς του Αστυνομικού και Παρατηρητή της Γειτονιάς, τα οποία ενεργοποιούν και ενισχύουν τη συνεργασία της Αστυνομίας με τους πολίτες και την τοπική κοινωνία με σκοπό την πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας.
Η δράση αυτή προβλέπει μεταξύ άλλων παράλληλη ανάπτυξη προληπτικών και συμμετοχικών δράσεων κατά του εγκλήματος σε τοπικό επίπεδο.
Γ. Πολιτική Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Εγκληματικότητας
Στα πλαίσια της εφαρμογής της Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, έχουν συσταθεί με αποφάσεις Υπουργικού Συμβουλίου, δυο Επιστημονικές Επιτροπές, για την μελέτη εξειδικευμένων εγκληματολογικών θεμάτων, για την πολιτική πρόληψης και αντιμετώπισης της εγκληματικότητας:
1. Συμβούλιο Εγκληματικότητας. Αποτελεί συλλογικό όργανο που αποτελείται από εκπροσώπους δημοσίων υπηρεσιών, φορέων, ανεξάρτητων αρχών, τοπικών αρχών και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, έχει ανάμεσα σε άλλα την αρμοδιότητα διαμόρφωσης και σχεδιασμού μίας εθνικής αντεγκληματικής και σωφρονιστικής πολιτικής, που από τη μια θα συνδέει όλο το φάσμα των εμπλεκομένων υπηρεσιών και από άλλη θα εγκαθιδρύει διαδικασίες και μηχανισμούς συντονισμού για την υιοθέτηση των κατάλληλων μέτρων/προγραμμάτων και θεσμών για την πρόληψη/αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, τη μεταχείριση των αδικοπραγούντων κλπ.
2. Επιστημονικό Κέντρο Αντεγκληματικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Αποτελεί συλλογικό όργανο που απαρτίζεται από Πανεπιστημιακούς Καθηγητές, οι οποίοι διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από εισήγηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, και συμβουλεύουν τον Υπουργό για θέματα αντεγκληματικής πολιτικής, με σκοπό κυρίως την διεξαγωγή αντεγκληματικών ερευνών για θέματα που αφορούν όλο το φάσμα της ποινικής δικαιοσύνης (πρόληψη, καταστολή, μεταχείριση και κοινωνική επανένταξη αδικοπραγούντων, ποινές, δημόσια ασφάλεια κλπ, την ανάλυση ερευνητικών πορισμάτων/ ευρημάτων και υποβολή εισηγήσεων σχετικά με το σχεδιασμό στρατηγικής αλλά και ειδικών μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης της εγκληματικότητας).
Δ. Αντιμετώπιση Εξαρτησιογόνων Ουσιών
1. Συνεργασία με την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου και την Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών
o Συμμετοχή σε συνεργασία με την ΥΚΑΝ, στην υλοποίηση στοχευμένων δράσεων για υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου 2021-2028 για την Αντιμετώπισης της Εξάρτησης από Παράνομες Ουσίες και την επιβλαβή χρήση του αλκοόλ,
o Υλοποίηση αποφάσεων της Εθνικής Επιτροπής για την Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων. Η Επιτροπή προεδρεύεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και συμμετέχει η πλειοψηφία των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου και ο Πρόεδρος της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου,
o Παρακολούθηση προγραμμάτων θεραπείας ουσιοεξαρτημένων προσώπων στο Τμήμα Φυλακών και μεταφοράς κρατουμένων στο θεραπευτικό κέντρο «Αγία Σκέπη» για απεξάρτηση, .
o Παρακολούθηση προγραμμάτων θεραπείας ουσιοεξαρτημένων ανηλίκων προσώπων και μεταφοράς τους στο Κέντρο Εσωτερικής Θεραπείας Ανηλίκων/Νεαρών ΄στην Λευκωσία.
2.
Παρακολούθηση του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου για τις ναρκωτικές ουσίες και υποβολή εισηγήσεων για ενδεχόμενη τροποποίηση του.
3. Συμμετοχή ως πλήρες μέλους στην Εθνική Επιτροπή για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων στον Αθλητισμό.
4. Πρωτόκολλο Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως(ΥΚΑΝ), του Υπουργείου Παιδείας Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας και της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Παράνομων Ουσιών Εξάρτησης στο Σχολείο.
Με σκοπό την αντιμετώπιση του προβλήματος της χρήσης και διακίνησης ναρκωτικών στα σχολεία, τα αρμόδια Υπουργεία Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, και η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων, κατόπιν απόφασης της Εθνικής Επιτροπής για την Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων Κύπρου, συνήψαν στις 23/10/20 Πρωτόκολλο Συνεργασίας.
Βασικός στόχος του Πρωτοκόλλου είναι η πλήρης και σαφής καταγραφή των ενεργειών και δράσεων, στις οποίες οφείλει να προβαίνει το προσωπικό όλων των δημόσιων σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, για σκοπούς πρόληψης και αντιμετώπισης των εξαρτητικών συμπεριφορών (χρήσης παράνομων ουσιών εξάρτησης) από μαθητές/τριες στο σχολείο.
5. Διαγωνισμός καλών πρακτικών πρόληψης της βίας
Διοργανώνεται κάθε χρόνο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας και τον Επίτροπο Προστασίας του Πολίτη, διαγωνισμός στη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση και βράβευση σχολείων, αναφορικά με τις δράσεις και πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται και εφαρμόζονται ως προς την υιοθέτηση καλών πρακτικών πρόληψης της βίας και της νεανικής παραβατικότητας.