Η αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους, ιδιαίτερα μέσω διαδικτύου, ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων του Υπουργών Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, σήμερα, στις Βρυξέλλες. Με αφορμή και τις τελευταίες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι είχαμε μια διεξοδική συζήτηση επί όλων των πτυχών του θέματος. Αναγνωρίζοντας την επίδραση που έχει η ρητορική μίσους στην ενίσχυση του φανατισμού και του βίαιου εξτρεμισμού, εκφράσαμε την ανάγκη να δοθεί άμεσα μια ευρωπαϊκή κοινή απάντηση, πέρα από τα όποια μέτρα ή ενέργειες λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην πάταξη της ρητορικής μίσους μέσω της ανάπτυξης διαλόγου με τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις πλατφόρμες. Κατά τη συζήτηση έγινε αναφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σχετικά με τη δυνατότητα παρέμβασής τους για αφαίρεση της ρητορικής από τις διαδικτυακές πλατφόρμες όπου αναρτάται. Σε αυτό το πλαίσιο, συμφωνήθηκε ότι θα πρέπει να αναληφθεί κοινή προσπάθεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να πεισθούν οι πάροχοι να δεσμευτούν ότι θα αποσύρουν τα μηνύματα ρητορικής μίσους, ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν συνδέονται με τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων. Οι πάροχοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν την κοινωνική τους ευθύνη και να αποσύρουν τα όποια μηνύματα μίσους σε άμεσο χρόνο, περιορίζοντας με αυτό τον τρόπο τις συνεπακόλουθες συνέπειες. Ο διαχωρισμός των δικαιωμάτων της ελευθερίας του λόγου από τα μηνύματα μίσους, αν και καθορίζεται από μια λεπτή γραμμή, εντούτοις είναι ευδιάκριτος, ακόμη και στις περιπτώσεις που η ρητορική καθ’αυτή δεν συνιστά ποινικό αδίκημα. Γι’ αυτό δεν πρέπει να διστάσουμε να αποτρέψουμε και να καταπολεμήσουμε τις ρητορικές μίσους στα πλαίσια της αναλογικότητας.
Το θέμα είναι κρίσιμο όταν εκδηλώνεται με κηρύγματα που βασίζονται σε ψευδείς δηλώσεις ή παραπληροφόρηση που στρέφεται εναντίον θρησκειών, σεξουαλικότητας, μειονοτήτων και άλλων ομάδων. Γι’ αυτό θεωρούμε την εμπλοκή της παιδείας ως καθοριστική. Επίσης, να σημειώσω την παρέμβαση της Γαλλίδας Υπουργού Δικαιοσύνης, η οποία αναφέρθηκε στη δυνατότητα χρήσης του διαδικτύου για διάδοση θετικών μηνυμάτων που εξουδετερώνουν τη ρητορική μίσους, κάτι που είχε λειτουργήσει με επιτυχία κατά τις δύσκολες ώρες των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι.
Όσον αφορά τα επόμενα βήματα, καλωσορίζω την πρόθεση της Επιτροπής να προχωρήσει στην τυποποίηση των ακολουθούμενων βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τη διαχείριση των ζητημάτων σε συνεργασία με τις εταιρείες παρόχων, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου, πέραν από την ποινική του διάσταση. Εάν θέλουμε να καταπολεμήσουμε το πρόβλημα στη ρίζα του, όλα τα κράτη μέλη πρέπει να προβούν σε συντονισμένες ενέργειες που θα απευθύνονται σε διάφορα επίπεδα και δεν θα περιορίζεται μόνο στο διαδίκτυο.
Άλλο θέμα συζήτησης ήταν οι συνέπειες της ακύρωσης της Οδηγίας για τη διατήρηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Παρόλο που η Κύπρος συνεχίζει να εφαρμόζει την εθνική νομοθεσία της, εφόσον αυτή έχει κριθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο ως συμβατή με τη Χάρτα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Σύνταγμά μας, εντούτοις αναφέρθηκα στις επιπτώσεις από την απόφαση εθνικών δικαστηρίων μερικών κρατών μελών να ακυρώσουν, ως αντισυνταγματικές, τις σχετικές νομοθεσίες τους, λόγω απουσίας επαρκών ασφαλιστικών δικλείδων για την προστασία του δικαιώματος της ιδιωτικής ζωής. Αυτή η εξέλιξη δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις εφόσον, εκτός από τη νομική αβεβαιότητα που δημιουργεί σε αριθμό κρατών μελών, δημιουργεί κενό στη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε ότι αφορά τη διερεύνηση δικαστικών υποθέσεων, καθώς δυσχεραίνει και τη συλλογή ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων (e-evidence). Το έγκλημα δεν γνωρίζει σύνορα και η διατήρηση των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για τη διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων. Είναι γι’αυτό που εμείς θεωρούμε σημαντική την εξεύρεση λύσης σε όλα τα κράτη μέλη, η οποία να ικανοποιεί τις ανησυχίες και υποδείξεις του ΔΕΕ το συντομότερο δυνατόν.
Στο Συμβούλιο επιτεύχθηκε επίσης, πρόοδος στις συζητήσεις για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας η οποία θα έχει αρμοδιότητα για τη διερεύνηση και εκδίκαση σοβαρών ποινικών υποθέσεων που διαπράττονται σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Πρόκειται για ένα ουσιαστικό βήμα στις μακρές συζητήσεις που διεξάγονται εντός του Συμβουλίου με στόχο τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Εκφράζω την ικανοποίησή μου γιατί, μέσα από δύσκολες διαπραγματεύσεις, κατέστη δυνατή η επίτευξη ισορροπημένης συμφωνίας στη βάση μεικτής αρμοδιότητας με τα κράτη μέλη που ήταν και το βασικό αίτημά μας.
Κατά τις εργασίες είχαμε μια χρήσιμη ανταλλαγή απόψεων επί των δύο Προτάσεων Κανονισμού αναφορικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων στον τομέα των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων καθώς και των καταχωρημένων συντρόφων. Πρόκειται για ένα ευαίσθητο και πολυσύνθετο θέμα που αγγίζει τις ζωές πολιτών από όλα τα κράτη μέλη, και θα αναμένουμε ενδεχόμενες εξελίξεις επί του θέματος.