Με αφορμή τη δημοσιοποίηση στοιχείων της ετήσιας Έκθεσης του Γενικού Ελεγκτή, η οποία παραδόθηκε χθες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως διευκρινίζει ότι έχουν δοθεί πλήρεις απαντήσεις και διευκρινίσεις για όλα τα θέματα τα οποία τίθενται σε σχέση με το Υπουργείο και τα Τμήματα / Υπηρεσίες που υπάγονται σε αυτό. Πρέπει να τονιστεί ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει κατά καιρούς προβεί σε συζητήσεις με τον Γενικό Ελεγκτή σε σχέση με τις υποδείξεις του, βάσει των οποίων έγιναν πολλές αλλαγές από πλευράς της Αστυνομίας, του Τμήματος Φυλακών και της Κεντρικής Διοίκησης.
Για τον λόγο αυτό, δεν θα μπορούσαν να μείνουν ασχολίαστες κάποιες επισημάνσεις, όπως η αναφορά στην Έκθεση για τα ανεκτέλεστα εντάλματα από την Αστυνομία, και κυρίως στο γεγονός ότι 245 εκατ. ευρώ παραμένουν ανείσπρακτα, καθώς αυτός ο αριθμός είναι παραπλανητικός. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι όσες διευθετήσεις έχουν κάνει πολίτες για καταβολή των οφειλών τους με δόσεις, συνεχίζουν να συγκαταλέγονται στην κατηγορία των «ανεκτέλεστων» ενταλμάτων, με αποτέλεσμα ο αριθμός των ανεκτέλεστων ενταλμάτων να φαίνεται συνολικά μεγαλύτερος απ’ ό,τι είναι. Επιπρόσθετα, τονίζεται ότι ακολουθώντας τις υποδείξεις του Γενικού Ελεγκτή, δόθηκε έμφαση στην είσπραξη των μεγάλων ποσών και παρότι είναι γνωστό ότι έχουν διευθετηθεί πολλά από αυτά, στο υφιστάμενο σύστημα φαίνονται να ανήκουν στα ανεκτέλεστα. Γι’ αυτό, ο Υπουργός Δικαιοσύνης έχει εισηγηθεί στον Γενικό Ελεγκτή όπως γίνει διαχωρισμός των ενταλμάτων σε αυτά που έχουν διευθετηθεί για πληρωμή από όσα δεν έχουν ακόμη εκτελεστεί.
Παρόλα αυτά, το όλο πρόβλημα της εκτέλεσης των ποινικών ενταλμάτων φαίνεται να είναι εισπρακτικό. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης ζήτησε το 2015, με επιστολή του από τον Αρχηγό Αστυνομίας, όπως η εκτέλεση ενταλμάτων είναι στοχευμένη και επικεντρώνεται κυρίως στην είσπραξη των μεγαλύτερων ποσών, στην εκτέλεση των ενταλμάτων εναντίον οφειλετών που αδιαφορούν να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους και στην αποφυγή του εγκλεισμού στη φυλακή ανθρώπων που πραγματικά αδυνατούν να καταβάλουν τις οφειλές τους. Στις περιπτώσεις οφειλετών που αδυνατούν πραγματικά να πληρώσουν τα εντάλματα, παροτρύνονται να αποταθούν στον Γενικό Εισαγγελέα για να διευθετήσουν τον τρόπο πληρωμής των οφειλών τους, είτε μέσω αναστολής ή καταβολής τους με δόσεις.
Παράλληλα, έχουν ετοιμαστεί και αποσταλεί για διαβούλευση με τις συναρμόδιες υπηρεσίες και τη Νομική Υπηρεσία δύο νομοσχέδια τα οποία τροποποιούν τον περί Ποινικού Κώδικα και τον περί Ποινικής Δικονομίας Νόμο ώστε στις περιπτώσεις εκτέλεσης ενταλμάτων φυλακιστηριών, να παρέχεται η διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο, να επιβάλλει υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αντί της ποινής φυλάκισης, ανάληψη προσωπικής υποχρέωσης εκτέλεσης κοινοτικής εργασίας, δίνοντας τη δυνατότητα στον καταδικασθέντα να αποπληρώσει το χρέος του και να συνεχίσει τη ζωή του παραμένοντας στο οικογενειακό του περιβάλλον και αφετέρου να εκτίει την ποινή του εργαζόμενος, αντί της καταβολής της χρηματικής ποινής προσφέροντας στο κοινωνικό σύνολο. Επίσης, προνοείται ότι στις περιπτώσεις που το Δικαστήριο καλείται να επιβάλει χρηματική ποινή, να εξετάζει την οικονομική κατάσταση του κατηγορουμένου για να διαπιστώσει εάν έχει τη δυνατότητα να πληρώσει το συγκεκριμένο πρόστιμο, μετά από αίτημα του ίδιου του κατηγορούμενου, ή του Γενικού Εισαγγελέα αλλά και αυτεπάγγελτα. Στην περίπτωση που ο κατηγορούμενος αδυνατεί να πληρώσει το μέγεθος της χρηματικής ποινής που το Δικαστήριο προτίθεται να επιβάλει, το Δικαστήριο δύναται είτε να επιβάλει ποινή φυλάκισης, είτε συνδυασμό ποινής φυλάκισης με λιγότερο πρόστιμο είτε να επιβάλει εναλλακτική ποινή, η οποία θα είναι η ένταξη σε πρόγραμμα κοινoτικής εργασίας.
Επιπρόσθετα, εισάγεται ειδική ρύθμιση με την οποία όταν ο αρμόδιος λειτουργός εκτελεί το ένταλμα να μπορεί να προβαίνει σε προκαταρκτική έρευνα για να διαπιστώσει κατά πόσο υπάρχουν ειδικά περιστατικά που σχετίζονται με την ικανότητα του προσώπου να πληρώσει χρηματικές οφειλές προς το κράτος, και εάν το άτομο έχει τη δυνατότητα να πληρώνει το ποσό με δόσεις, να του δοθεί αυτή η ευκαιρία. Σε αντίθετη περίπτωση ο λειτουργός εξετάζει το ενδεχόμενο κοινοτικής εργασίας και σε αυτή την περίπτωση το ένταλμα παραπέμπεται στον Γενικό Εισαγγελέα για τις ανάλογες διευθετήσεις.
Επισημαίνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ανεκτέλεστων ενταλμάτων αφορά σε εντάλματα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, για τα οποία γίνονται οι αναγκαίες διευθετήσεις, ενώ καθημερινά, όπως τεκμηριώνει το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα, γίνεται χειρισμός 50 – 100 αιτημάτων για ανθρωπιστικό χειρισμό μικροοφειλετών, ώστε να μην καταλήγουν στη φυλακή. Όλο αυτά τα εντάλματα περιλαμβάνονται στο ποσό των 245 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο στην Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή αναφέρεται ως ποσό ανεκτέλεστων ενταλμάτων.
Συνεπώς, θα πρέπει να σταματήσουν κάποιοι να εκμηδενίζουν τις προσπάθειες που καταβάλλονται όσον αφορά την είσπραξη των ανεκτέλεστων ενταλμάτων, παραγνωρίζοντας ότι μεγάλος αριθμός οφειλετών αδυνατεί να ανταποκριθεί λόγω της δύσκολης οικονομικής του κατάστασης, ενώ από την άλλη, κατά καιρούς εμφανίζονται να κόπτωνται για όσους παρουσιάζουν αδυναμία καταβολής των οφειλών και κατηγορούν το κράτος ότι δεν δίνει ευκαιρίες διευθέτησης των οφειλών. Η Κυβέρνηση, μέσα από συγκεκριμένα μέτρα επιδεικνύει αποφασιστικότητα για την εκτέλεση των ενταλμάτων, αλλά δεν μπορεί να μην αντιμετωπίζει με κατανόηση και ανθρωπισμό όσους πραγματικά αδυνατούν να καταβάλουν τις οφειλές τους.
Περαιτέρω, σε σχέση με τις αναφορές που γίνονται στην Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για τα προβλήματα στις διαδικασίες που ακολουθούνταν στον τρόπο λειτουργίας του Συνεργατικού Παντοπωλείου Προσωπικού των Κεντρικών Φυλακών, τονίζεται ότι αυτές αποτελούσαν ένα λανθασμένο σύστημα που για χρόνια ακολουθούνταν για το οποίο τώρα, αντιδρώντας άμεσα στη θετική παρέμβαση του Γενικού Ελεγκτή, το Υπουργείο και η Διεύθυνση των Φυλακών λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα προς εξορθολογισμό του. Μεταξύ άλλων, στη βάση των υποδείξεων του Γενικού Ελεγκτή, οι τρέχουσες τιμές πώλησης των ειδών παντοπωλείου έχουν μειωθεί, προκειμένου το κέρδος να μην υπερβαίνει το 10% της τιμής αγοράς τους. Αναφορικά με τη διενέργεια δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού, το Τμήμα των Φυλακών απέστειλε τους σχετικούς όρους στο Υπουργείο, και έχουν προωθηθεί στο Γενικό Λογιστήριο και στον Γενικό Ελεγκτή για τις απόψεις τους, ώστε να συμπεριληφθούν στα έγγραφα του διαγωνισμού. Επίσης, έχουν προωθηθεί οι διαδικασίες συγκρότησης τριμελούς επιτροπής για την κατάρτιση των τεχνικών προδιαγραφών του διαγωνισμού. Ταυτόχρονα, έχουν δοθεί σαφείς εντολές από τη Διεύθυνση για συμμόρφωση σύμφωνα με τις συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, όσον αφορά τις εισπράξεις από εισπράκτορες και τις εισπράξεις από ταμίες, ώστε να μην ξαναπαρατηρηθούν ελλείψεις στη διαδικασία είσπραξης και κατάθεσης χρημάτων, χρήσης και παρακολούθησης των διπλοτύπων είσπραξης, καθώς και κατά τη διενέργεια αιφνίδιων ελέγχων.