Σε παρουσίαση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, - γνωστής και ως Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης – προέβη, σήμερα, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου, στα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίας, ο κ. Νικολάου ανέφερε:
«Πρόκειται για μια πολύ σημαντική Σύμβαση την οποία υπέγραψε η Κυπριακή Δημοκρατία το 2015 και έχει κατατεθεί νομοσχέδιο με το οποίο κυρώνεται η Σύμβαση. Η Σύμβαση αυτή που έχει συσταθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, αφορά την πρόληψη και προστασία των γυναικών από τα φαινόμενα βίας. Είναι μια ολοκληρωμένη σύμβαση που καλύπτει όλα τα ζητήματα, την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία και η Κυβέρνηση έκρινε ότι θα έπρεπε να υπογραφεί και στη συνέχεια να κυρωθεί – πράξη η οποία θα επιτελεστεί με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε, αφού μελετήθηκε διεξοδικά η Σύμβαση.
Παρά το γεγονός ότι η υπογραφή της άνοιξε το 2011, δεν προχώρησε τότε επειδή πολλές κρατικές υπηρεσίες είχαν επιφυλάξεις και έφεραν ενστάσεις στην υπογραφή της, γιατί από την υπογραφή και κύρωση της προέκυπταν πολλές και σημαντικές υποχρεώσεις που σχετίζονται με την πρόληψη και την καταστολή των φαινομένων βίας κατά των γυναικών. Σε αυτές περιλαμβανόταν η ανάγκη να παραχωρηθούν σημαντικές υπηρεσίες, πέραν της υποχρέωσης να ληφθούν μια σειρά από μέτρα, όπως είναι η απαίτηση να δημιουργηθούν καταφύγια για τα θύματα βίας σε όλες τις επαρχίες, η απαίτηση να αποζημιώνονται τα θύματα, να παρέχονται όλες οι απαιτούμενες υπηρεσίες προστασίας και στήριξης. Όλα αυτά απασχόλησαν όλες τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και οι ενστάσεις τους είχαν κατατεθεί από το 2011 και δεν επέτρεπαν την υπογραφή της Σύμβασης μέχρι το 2015, οπότε οι αρμόδιοι υπουργοί αποφάσισαν να δώσουν οδηγίες στα υπουργεία τους και στις τεχνικές τους υπηρεσίες – πέραν της κοστολόγησης των υποχρεώσεων – ν’ αρχίσουν να εφαρμόζονται τα απαιτούμενα μέτρα.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με την υπογραφή της Σύμβασης, προχώρησε στη δημιουργία διαφόρων νομοσχεδίων που εντάσσονται στα πλαίσια της Σύμβασης, όπως είναι το νομοσχέδιο για την παρενοχλητική παρακολούθηση που κατατέθηκε στη Βουλή και εκκρεμεί για συζήτηση στην Επιτροπή Νομικών, όπως και η ετοιμασία νομοσχεδίου που ρυθμίζει την πρόληψη, τη στήριξη και την καταστολή υποθέσεων βίας κατά των γυναικών. Επίσης, το Υπουργείο έχει προχωρήσει σε μελέτη αξιολόγησης του κινδύνου που προκύπτει από την εφαρμογή της Σύμβασης σε σχέση με τα φαινόμενα αυτά, ώστε μέσα από μια σειρά μέτρων που έχουν κοινοποιηθεί στα αρμόδια υπουργεία, με την κύρωσή της να μπορούν να εφαρμοστούν συγκεκριμένες διατάξεις και η υποχρέωση για αξιολόγηση του κινδύνου και λήψη συγκεκριμένων μέτρων πρόληψης και καταστολής του φαινομένου».
Ο κ. Υπουργός ανέφερε ότι η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης έχει υπογραφεί από 43 κράτη και έχει κυρωθεί μέχρι στιγμής από τα 23 εξ αυτών. Και πρόσθεσε ότι έχουν υποβληθεί συγκεκριμένες επιφυλάξεις στη Σύμβαση από την Κυπριακή Δημοκρατία. «Η μια περίπτωση αφορά την αποζημίωση των θυμάτων βίας, η δεύτερη τη δικαιοδοσία των κυπριακών δικαστηρίων σε υποθέσεις βίας που διενεργούνται όχι μόνο στο έδαφος της Δημοκρατίας, αλλά και σε άλλα κράτη και από μη πολίτες της Δημοκρατίας, ανεξάρτητα εάν το κράτος όπου διαπράχθηκε το αδίκημα τιμωρεί ή όχι τη συγκεκριμένη πράξη», επεσήμανε, συμπληρώνοντας ότι η τρίτη επιφύλαξη αφορά την απαίτηση από τη Σύμβαση να παραχωρείται καθεστώς διαμονής στα θύματα βίας και αυτή υποβλήθηκε γιατί το Υπουργείο Εσωτερικών έκρινε ότι η συγκεκριμένη πρόνοια είναι πολύ γενική και δυνατό να επέτρεπε την καταχρηστική αξιοποίηση.
Περαιτέρω, ο κ. Νικολάου είπε ότι από τη συζήτηση που έγινε σήμερα, διαφάνηκε ότι όλα τα μέλη της Επιτροπής αναγνωρίζουν τη σημασία της Σύμβασης και το σχετικό νομοσχέδιο θα προωθηθεί προς ψήφιση.
Κληθείς να αναφέρει ποια είναι τα θετικά που προσφέρονται μέσα από τη Σύμβαση προς τα θύματα βίας, ο κ. Νικολάου είπε ότι αυτά σχετίζονται με την πρόληψη, τη θεραπεία, τη στήριξη και σειρά αδικημάτων, τα οποία λόγω της Σύμβασης αποκτούν ένα ενισχυμένο νομοθετικό πλαίσιο εφαρμογής στο εθνικό δίκαιο και επεκτείνονται σε άλλα αδικήματα που δεν προβλέπονταν μέχρι σήμερα από την εθνική μας νομοθεσία.
Απαντώντας σε ερώτηση αναφορικά με το κόστος της Σύμβασης, ο κ. Υπουργός είπε ότι η εφαρμογή των προνοιών της Σύμβασης συνεπάγεται οικονομικό κόστος 820 χιλιάδων ευρώ, όμως η πλήρης εφαρμογή της απαιτεί ένα πολύ μεγαλύτερο κόστος για την Κυπριακή Δημοκρατία, που ανέρχεται σε μερικά εκατομμύρια. Αυτός ήταν ένας από τους λόγους, για τους οποίους η Κύπρος κατέθεσε μια σειρά από επιφυλάξεις, όπως άλλωστε έκαναν και άλλα κράτη, διευκρίνισε. Οι επιφυλάξεις ισχύουν μέχρι το 2019, αν και υπάρχει πρόνοια για παράταση της περιόδου αυτής, επεσήμανε ο κ. Νικολάου, τα κράτη θα πρέπει να προετοιμαστούν για την εφαρμογή των προνοιών. «Εμείς, ως Κυπριακή Δημοκρατία, αναλαμβάνουμε με την κύρωση της Σύμβασης όπως πάρουμε όλα τα μέτρα για να μπορέσουν να εφαρμοστούν και οι τρεις επιφυλάξεις τις οποίες έχουμε καταθέσει», πρόσθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση αναφορικά με την καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων με σκοπό την σεξουαλική εκμετάλλευση και κατά πόσον μέσα από αυτή τη Σύμβαση θα οδηγούνται οι έμποροι ενώπιον της δικαιοσύνης, ο κ. Νικολάου ανέφερε ότι πρέπει να διακρίνουμε τις περιπτώσεις που απαιτείται η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για σκοπούς απόδειξης της διάπραξης του αδικήματος, από τις περιπτώσεις που αφορούν τα θύματα και την προστασία που απαιτείται να παρασχεθεί σε αυτά, περιλαμβανομένης της παραμονής τους στην Κύπρο με σκοπό την στήριξη και προστασία τους ως θύματα βίας, αλλά και τη δυνατότητα το θύμα να συνδράμει στην απόδειξη της υπόθεσης ενώπιον δικαστηρίου. «Τα αδικήματα αυτά δεν προβλέπονται στη Σύμβαση, γιατί το αδίκημα της εμπορίας προσώπων ρυθμίζονται σε άλλες Συμβάσεις και στην εθνική μας νομοθεσία, αλλά αφορούν τη Σύμβαση σε σχέση με τη βία κατά των γυναικών», διευκρίνισε.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης μελετά το θέμα με τους «συνεργάτες» της Αστυνομίας για σκοπούς απόδειξης των φαινομένων αυτών και βρίσκεται σε συνεννόηση με την Νομική Υπηρεσία, η οποία, όπως επεσήμανε ο κ. Νικολάου «εξέφρασε τη δυσκολία να αποδειχθούν αυτού του είδους οι υποθέσεις, εάν καταργηθεί η δυνατότητα χρήσης των συνεργατών». Και πρόσθεσε: «Παρόλα αυτά, μελετούμε την ανάγκη να αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί η συγκεκριμένη νομοθεσία ώστε να διασφαλίζεται η απόδειξη των υποθέσεων χωρίς την αξιοποίηση των λεγόμενων συνεργατών. Θεωρούμε ότι και αν ακόμα αξιοποιούνται οι συνεργάτες, δεν πρέπει αυτοί να φτάνουν στο σημείο μιας επαχθούς πράξης, την οποία σίγουρα όλοι κατακρίνουν. Θα μπορούσε η δυνατότητα αξιοποίησης των συνεργατών να περιοριστεί σε βαθμό που να είναι αποδεκτός από την κοινωνία και τις αρμόδιες υπηρεσίες – οι οποίες αναγνωρίζουν τις συνέπειες που προκύπτουν – ώστε μέσα από συγκεκριμένα κριτήρια να διασφαλιστεί η δίωξη. Αν καταργηθούν οι συνεργάτες χωρίς να διασφαλίζεται η δίωξη αυτών των περιπτώσεων, τότε η αδυναμία να αποδειχθεί μια υπόθεση ενώπιον του δικαστηρίου θα δώσει το μήνυμα ουσιαστικά ότι υπάρχει ασυλία».
Τέλος, ο κ. Υπουργός αναφέρθηκε στη σχετική επιστολή που έλαβε από την Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία εξέφραζε τους προβληματισμούς της και σε συνάντηση που είχαν όπου συζητήθηκε το θέμα αυτό. «Είμαι βέβαιος ότι η προσπάθεια που καταβάλλουμε ως Υπουργείο με την ετοιμασία σχετικής νομοθεσίας, θα έχει την άμεση ανταπόκριση από τα μέλη αυτής της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής», κατέληξε.