Τη σωφρονιστική πολιτική της Κυβέρνησης και τη λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος, συζήτησε, σήμερα ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συζήτησης, ο κ. Νικολάου ανέφερε:
«Κατέθεσα το πλαίσιο της σωφρονιστικής πολιτικής της κυβέρνησης ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, κάνοντας αναφορά στον ανασχεδιασμό και τον εκσυγχρονισμό του σωφρονιστικού μας συστήματος, όπως εφαρμόζεται, βάσει του στρατηγικού σχεδίου που έχουμε καταρτίσει για την περίοδο 2014 – 2017 και εφαρμόζεται σήμερα, καθώς επίσης και στο στρατηγικό σχέδιο που έχει ετοιμαστεί για την περίοδο 2017 – 2019, στα πλαίσια των προτάσεων που έχουμε καταθέσει στο Υπουργείο Οικονομικών αναφορικά με τον τριετή προϋπολογισμό του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.
Βάσει του στρατηγικού σχεδίου, δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση των συνθηκών κράτησης και διαβίωσης των φυλακισμένων, ακολουθώντας τα πρότυπα που ορίζονται διεθνώς για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τα οποία κατά καιρούς υποβαλλόμαστε σε ελέγχους, είτε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (τη CPT) είτε από την Επίτροπο Διοικήσεως ως Αρχή κατά των Βασανιστηρίων, με την οποία έχουμε εξαιρετική συνεργασία και, σε αντίθεση με ό,τι γινόταν στο παρελθόν, ακολουθούμε πλήρως τις συστάσεις της.
Επιπρόσθετα, έχω επεξηγήσει την αναβάθμιση που έχει γίνει στις προσφερόμενες ιατρικές υπηρεσίες στις Φυλακές, με τη εφαρμογή προληπτικών προγραμμάτων αναφορικά με τα οποία αξιολογείται η ψυχολογική κατάσταση των κρατουμένων, τόσο κατά τον χρόνο εισδοχής όσο κατά την παραμονή τους στις Φυλακές, τα οποία λειτουργούν προληπτικά στην αποφυγή γεγονότων, όπως αυτών που είχαν αμαυρώσει το σωφρονιστικό μας σύστημα στα τέλη του 2013. Το πρόγραμμα αποδεικνύεται αποτελεσματικό, λειτουργεί προληπτικά και προλαμβάνει ψυχολογικά προβλήματα των κρατουμένων και ανεπιθύμητες καταστάσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκύψουν τέτοιες καταστάσεις.
Περαιτέρω, αναφέρθηκα στα προγράμματα εκπαίδευσης των φυλακισμένων, και πως έχουν διαμορφωθεί κατά το 2015 και 2016 και τις αλλαγές που έχουν γίνει στο Σχολείο. Εφαρμόζουμε προγράμματα που δυνατό να εξυπηρετήσουν τους κρατούμενους κατά την αποφυλάκιση τους. Ειδικότερα, από την περίοδο 2015-2016 εφαρμόζεται το Εσπερινό Σχολείο που λειτουργεί από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και από το 2016 -2017 το Εσπερινό Γυμνάσιο και Λύκειο προσφέροντας δυνατότητα στους φυλακισμένους να αποκτήσουν απολυτήριο, αντίστοιχο με εκείνα που προσφέρονται από σχολεία του ευρύτερου εκπαιδευτικού συστήματος. Επίσης, έχουμε προγράμματα που προσφέρουν την δυνατότητα απόκτησης πιστοποιήσεων για συγκεκριμένες εκπαιδεύσεις και οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν όταν αποφυλακιστούν για σκοπούς εξεύρεσης εργασίας, όπως για παράδειγμα, στο επάγγελμα του υδραυλικού, του συγκολλητή, κ.ο.κ. Ταυτόχρονα, λειτουργούν επιμορφωτικά προγράμματα, αλλά έχουμε και 12 φυλακισμένους οι οποίοι φοιτούν σε ακαδημαϊκά ιδρύματα - πανεπιστήμια, και από τα αποτελέσματα τους φαίνεται ότι τα πάνε και αρκετά καλά.
Πρέπει να σημειωθεί ότι πέραν του μισού αριθμού των κρατουμένων μας φοιτά στα σχολεία των Φυλακών, συνολικά 396.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκαν στις αλλαγές που έχουν προωθηθεί και την μελέτη εκσυγχρονισμού του νομικού πλαισίου, αναφέρθηκα στο σχεδιασμό των νέων φυλακών, στην εκπαίδευση των δεσμοφυλάκων, στην βελτίωση των όρων υπηρεσίας τους, στη λειτουργία της σχολής δεσμοφυλάκων και την έμφαση την οποία δίνουμε γενικά για τη δυνατότητα τους να ανταποκρίνονται καλύτερα στα καθήκοντά τους και ειδικότερα στη νέα φιλοσοφία που εφαρμόζουμε στις φυλακές. Δεν είναι αρκετό να θέλει η Διεύθυνση των Φυλακών να εφαρμόσει νέα φιλοσοφία λειτουργίας του σωφρονιστικού συστήματος, δεν είναι δυνατό να λαμβάνονται αποφάσεις και να αναμένουμε ότι θα υλοποιηθούν, εάν δεν υπάρχει και η κατάλληλη εκπαίδευση και θέληση από πλευράς των ιδίων των δεσμοφυλάκων και των υπευθύνων τους για να εφαρμοστεί το νέο σύστημα.
Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση από την νέα Διεύθυνση στο πλαίσιο εφαρμογής του εκσυγχρονιστικού προγράμματος, και μπορώ να αναφέρω ότι για πολλά από αυτά και τις λειτουργίες που εφαρμόζοντα έχουμε δεχθεί συγχαρητήρια από Διευθύνσεις, Υπηρεσίες και Υπουργεία άλλων κρατών. Πρέπει να τονιστεί ότι κάποια κράτη έχουν στείλει αξιωματούχους τους και επισκέφθηκαν τις Κεντρικές Φυλακές αξιολογώντας τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται. Για παράδειγμα, δέχτηκαν θετικά σχόλια από αντιπροσωπίες άλλων κρατών για τα προγράμματα εκπαίδευσης, καθώς επίσης για το πλαίσιο ανθρωποκεντρικής προσέγγισης των κρατουμένων, τις παρεχόμενες ευκαιρίες επικοινωνίας και την προετοιμασία που γίνεται στο χώρο των φυλακών, ώστε να μπορούν να σταθούν στην κοινωνία όταν αποφυλακιστούν».
Σε ερώτηση, κατά πόσον έγινε αναφορά στο θέμα του παντοπωλείου των Κεντρικών Φυλακών, ο κ. Υπουργός απάντησε: «Πέραν των μειώσεων που είχαν γίνει κατά καιρούς στις τιμές πώλησης των προϊόντων στους κρατούμενους, προτού γίνει οποιαδήποτε συζήτηση στη Βουλή, λήφθηκαν περαιτέρω μέτρα μειώνοντας περαιτέρω τις τιμές πώλησης. Παραμένει σε εκκρεμότητα να καθοριστεί ο τρόπος λειτουργίας του παντοπωλείου, που θα διασφαλίζει, από τη μια, το δικαίωμα των κρατουμένων να απολαμβάνουν επαρκή προϊόντα και σε χαμηλές τιμές και από την άλλη, να διασφαλίζεται το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας στον συγκεκριμένο χώρο. Έχουμε συζητήσει το θέμα με τον Γενικό Ελεγκτή, είμαστε στο στάδιο της προετοιμασίας».
Κληθείς να αναφέρει κατά πόσον υπάρχουν αξιολογήσεις ότι τα προγράμματα που εφαρμόζονται στις φυλακές έχουν επιφέρει βελτίωση και όσοι βγαίνουν από τις φυλακές δεν επιστρέφουν εκεί, ο κ. Υπουργός είπε ότι για να έχουμε αποτελέσματα από μια τέτοια αξιολόγηση θα πρέπει να εφαρμοστούν και άλλα προγράμματα, τα οποία σχετίζονται με την περίοδο μετά την αποφυλάκιση, και αναφέρονται σε προγράμματα ένταξής τους στην κοινωνία. «Οι φυλακές, στα πλαίσια της σωφρονιστικής πολιτικής την οποία εφαρμόζουμε, στοχεύουν να βοηθηθούν οι κρατούμενοι να μετανοήσουν για τη διάπραξη του αδικήματος τους και να επιδείξουν ένα καλύτερο χαρακτήρα, να στηριχθούν, μέσα από προγράμματα εκπαίδευσης, ώστε να μπορέσουν να σταθούν στην κοινωνία μετά την αποφυλάκισή τους. Εάν, για παράδειγμα, ενός κρατουμένου του καταπονείς καθημερινώς την προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του, ποια θα είναι η κατάστασή του όταν αποφυλακιστεί; Γι’ αυτό, σκοπός είναι να βοηθηθεί ώστε όταν θα βγει στην κοινωνία, να μπορεί να σταθεί με αξιοπρέπεια και να μην περιθωριοποιηθεί. Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος και αυτό επιδιώκεται με τα προγράμματα σωφρονισμού που εφαρμόζονται. Από εκεί και πέρα, μια άλλη σειρά προγραμμάτων που πρέπει να εφαρμόζονται από άλλες υπηρεσίες, θα στηρίξουν τον ήδη αποφυλακισθέντα στην κοινωνία», κατέληξε.