Αμφιθέατρο CYTA
Είναι με ιδιαίτερη ικανοποίηση, αλλά συνάμα και με αίσθημα ευθύνης έναντι όλων εσάς που αποδέχτηκα την πρόσκληση του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια ν’ απευθύνω χαιρετισμό στη Δημοσιογραφική Διάσκεψη που διοργανώνει στα πλαίσια των 16ήμερων εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο διεθνώς ενάντια στη βία κατά των γυναικών.
Συγχαίρω θερμά το Σύνδεσμο για τη Βία στην Οικογένεια και ιδιαίτερα την Πρόεδρό του, κυρία Κική Πογιατζή, για τις συνεχείς προσπάθειες που καταβάλλουν για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κυπριακής κοινωνίας γύρω από το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας και ιδιαίτερα της βίας κατά των γυναικών.
Κυρίες και κύριοι,
Η βία συνιστά αναμφίβολα κατάφωρη παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος στη ζωή και του δικαιώματος για ελευθερία, ασφάλεια, αξιοπρέπεια, μη διακριτική μεταχείριση και για σωματική και ψυχική ακεραιότητα. Αποτελεί έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, καθώς και αιτία και συνέπεια της ανισότητας των φύλων. Γι’ αυτό, η 25η Νοεμβρίου έχει καθοριστεί από τον ΟΗΕ ως η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
Όπως αποδεικνύεται μέσα από ευρωπαϊκές αλλά και διεθνείς έρευνες, οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν τα κυριότερα θύματα της βίας λόγω φύλου. Οι γυναίκες και τα παιδιά έμφυλης βίας χρειάζονται συχνά ειδική στήριξη και προστασία λόγω του υψηλού κινδύνου δευτερεύουσας και επαναλαμβανόμενης θυματοποίησης, εκφοβισμού και αντεκδίκησης που συνδέεται με τη συγκεκριμένη μορφή βίας. Από πρόσφατη παρουσίαση των αποτελεσμάτων του Δείκτη Ισότητας των Φύλων (Gender Equality Index) του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων σχετικά με το πρόβλημα της έμφυλης βίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκύπτει ότι μία στις τρεις γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από την ηλικία των 15 ετών.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Δείκτη Ισότητας, ο μέσος όρος βαθμολογίας στην ΕΕ στον τομέα της Βίας ήταν 27,5 μονάδες στο σύνολο των 100 (σημ: όσο ψηλότερη η βαθμολογία τόσο χειρότερη η κατάσταση), κάτι που καταδεικνύει ότι το φαινόμενο εξακολουθεί να είναι διαδεδομένο, πολυδιάστατο και να μην αναφέρεται στις Αρχές.
Διαπιστώνεται επίσης ότι πολλοί άνθρωποι, γύρω στο 15% στην ΕΕ θεωρούν τη βία ως «οικογενειακή ή ιδιωτική υπόθεση», όπως προκύπτει μέσα από τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρομέτρου για το έτος 2016. Στον τόπο μας, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξητική τάση των καταγγελιών όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών, κάτι που υποδηλοί ότι οι γυναίκες αισθάνονται περισσότερο έτοιμες, ενημερωμένες και ενθαρρυμένες να δώσουν ένα τέλος στο πρόβλημα που βιώνουν, ενώ την ίδια στιγμή μαρτυρεί ότι τα μέτρα και οι πολιτικές που εφαρμόζονται από το κράτος και υποστηρίζονται από την κοινωνία των πολιτών στο τρίπτυχο πρόληψη, καταστολή και προστασία θυμάτων, αρχίζουν ν’ αποφέρουν καρπούς.
Η Κυβέρνηση καταδικάζει απερίφραστα κάθε μορφή βίας, στηρίζει με θέρμη και προωθεί κάθε δράση για την εξάλειψη του θλιβερού φαινομένου της ατιμωρησίας των δραστών και προωθεί μέτρα για την αποτελεσματική προστασία των θυμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, προχώρησε στη λήψη σειράς μέτρων, με σημαντικότερο την απόφασή της να υπογράψει και να κυρώσει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και την Ενδοοικογενειακή Βία, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που διέρχεται ο τόπος, ως Κυβέρνηση προχωρήσαμε στην κύρωση της Σύμβασης, στοχεύοντας στην ενίσχυση των πολιτικών και μέτρων πρόληψης, καταστολής και προστασίας των θυμάτων, όλων των μορφών βίας, παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Σύμβαση. Η Σύμβαση αποτελεί αναμφίβολα ένα σημαντικό, δεσμευτικό, διεθνές εργαλείο, το πρώτο στο είδος του, το οποίο μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου και μιας σειράς πολιτικών για την προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων όλων των μορφών βίας, την προαγωγή της διεθνούς συνεργασίας και την αποτελεσματική καταπολέμηση και τιμωρία των δραστών.
Στα πλαίσια της πολιτικής μας για σταδιακή υιοθέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης έχουμε ήδη ετοιμάσει και καταθέσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφιση, νομοσχέδιο που ποινικοποιεί την παρενόχληση και την παρενοχλητική παρακολούθηση. Παράλληλα, έχει ετοιμαστεί ένα επίσης σημαντικό νομοθέτημα: ένα ξεχωριστό νομοσχέδιο για ποινικοποίηση της βίας κατά των γυναικών, με στόχο να ενσωματωθούν πλήρως οι πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης στο κυπριακό δίκαιο. Το νομοσχέδιο αναμένεται να τεθεί πολύ σύντομα σε ευρεία δημόσια διαβούλευση, με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Επιπρόσθετα, συνεχίζουν να ενισχύονται οικονομικά οι Οργανώσεις του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, καθώς και άλλοι φορείς και Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις για υλοποίηση προγραμμάτων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού και ενθάρρυνσης των θυμάτων να προσφεύγουν στις υπηρεσίες για βοήθεια, καθώς και στη Δικαιοσύνη.
Στα πλαίσια ενίσχυσης των Οργανώσεων εντάσσεται και η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, κατόπιν δικής μας Πρότασης, για επιχορήγηση σε ετήσια βάση της λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής στήριξης των θυμάτων βίας 1440 που λειτουργεί ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια σε 24ωρη βάση, όπως ακριβώς προβλέπει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Ήδη, από το Μάρτιο του 2017 μέχρι σήμερα η τηλεφωνική γραμμή στήριξης θυμάτων έχει δεχθεί 10.138 κλήσεις, συγκριτικά με 5.991 που δέχθηκε κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο, γεγονός που καταδεικνύει αφενός την ανάγκη των πολιτών να καταγγείλουν τη βία που υφίστανται, διαρρηγνύοντας τον κλοιό της βίας και αφετέρου την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του συγκεκριμένου μέτρου.
Επιπλέον, στο παρόν στάδιο υλοποιείται από την Αστυνομία, σε συνεργασία με άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα, στο πλαίσιο του οποίου θα πραγματοποιηθούν μεταξύ άλλων εκπαιδεύσεις των επαγγελματιών πρώτης γραμμής, έτσι ώστε ν’αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες για τον αποτελεσματικότερο χειρισμό των περιστατικών βίας, όπως ορίζει η Οδηγία για την Προστασία Θυμάτων, η οποία έχει ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία τον Απρίλιο του 2016. Στο σημείο αυτό επιτρέψετέ μου να σταθώ στις υποστηρικτικές υπηρεσίες που προσφέρουν στον τόπο μας εδώ και δεκαετίες οι Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις και ιδιαίτερα ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια, ο οποίος, χάρη στην αμέριστη συμπαράσταση των εθελοντών του, προσφέρει τόσο στα θύματα, όσο και στους θύτες βίας βοήθεια και στήριξη, μέσω της τηλεφωνικής του γραμμής, των καταφυγίων που λειτουργεί σε Λευκωσία και Πάφο, καθώς και μέσω των συμβουλευτικών και θεραπευτικών του προγραμμάτων.
Κυρίες και κύριοι,
Παρά τις θετικές εξελίξεις που ομολογουμένως έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της βίας στον τόπο μας, πολλά ακόμη απομένουν να γίνουν, με απώτερο στόχο την όσο το δυνατό καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας κατά των γυναικών είναι ανυπολόγιστες, καθότι αυτή μπορεί να προκαλέσει μόνιμες σωματικές, ψυχολογικές ή συναισθηματικές βλάβες στις γυναίκες που τις υφίστανται. Δημιουργεί τεράστια τραύματα στον άμεσο και έμμεσο περίγυρο και στα παιδιά που γίνονται αυτόπτες μάρτυρες. Διαιωνίζει την ανισότητα των φύλων, καθώς η βία κατά των γυναικών επηρεάζει συνολικά τη θέση τους στην κοινωνία και έχει, πέραν των άλλων, σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω για άλλη μια φορά ότι για την Κυβέρνηση το ζήτημα της βίας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα και είναι γι’ αυτό το λόγο που θα συνεχίσει και θα εντατικοποιήσει τις προσπάθειές της για αποτελεσματική πρόληψη, καταστολή και παραδειγματική τιμωρία των δραστών οποιασδήποτε μορφής βίας, ενισχύοντας παράλληλα τις προσπάθειες για προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων.
Σας ευχαριστώ για τη μέχρι σήμερα συνεργασία μας και σας καλώ να συνεχίσουμε με σταθερά βήματα στην αντιμετώπιση ενός φαινομένου, το οποίο συνιστά προσβολή για τον κάθε ένα και την κάθε μία από εμάς, αλλά περισσότερο για ολόκληρη την κοινωνία μας.