Ιερός Ναός Κωνσταντίνου και Ελένης

Σεβαστό Ιερατείο,
Σεβαστοί συγγενείς,
Κύριε Δήμαρχε της Λευκωσίας,
Στρατηγέ Λόττα και συναγωνιστές του τιμώμενου ήρωα μας,
Έλληνες και Ελληνίδες,

Μεγάλη η τιμή να μιλήσει κανείς για ένα ήρωα. Να αποτιμήσει με λόγια όσα ο νους δεν μπορεί να συλλάβει. Και να του αποδώσει τον προσήκοντα δίκαιο φόρο αιώνιας ευγνωμοσύνης.

Για σένα μιλάμε στρατιώτη Ελευθέριε Ιωαννίδη του Απόστολου και της Παναγιώτας. Για σένα που επέλεξες από βαθειά εσωτερική παρόρμηση την σκοτεινή πορεία που ακολουθούν οι ήρωες, γιατί όπως υποβάλλει ο Σεφέρης, οι ήρωες προχωρούν με αφετηρία και προορισμό το άγνωστο, δίχως την προσδοκία προσωπικού οφέλους, δίχως κανένα αντάλλαγμα. Με μόνη επιδίωξη την υπηρεσία προς την πατρίδα.

Για σένα μιλάμε στρατιώτη Ελευθέριε Ιωαννίδη που άφησες τα εγκόσμια αναζητώντας τα μονοπάτια της λευτεριάς. Για σένα που λες και μόνο το όνομα σου καθόριζε το χρέος που αισθανόσουν για την αξιοπρέπεια και το μεγαλείο των ιδανικών σου. Αλλά δεν ήταν μόνο το όνομα. Ήταν και η παιδεία και οι αξίες που απέκτησες από τα σχολεία που φοίτησες και από την οικογένεια σου.

Ήσουν μπολιασμένος μέχρι το μεδούλι της ψυχής σου με κάθε τι το ελληνικό. Γι’ αυτό και δεν δίστασες να επιλέξεις το δρόμο του καθήκοντος και της εθνικής αξιοπρέπειας. Δεν λογάριασες το κίνδυνο, όχι από αφέλεια ή άγνοια, αλλά από μια εσωτερική ανάγκη προσφοράς και αίσθημα ευθύνης έναντι της πατρίδας. Προσέτρεξες χωρίς δεύτερη σκέψη στο κάλεσμα της για να υπερασπιστείς τα δίκαια της και δεν δείλιασες ούτε επί στιγμή μπροστά στο θάνατο παραμένοντας ορθός μέχρι τέλους.

Έλληνες, Ελληνίδες,

Σαράντα δυόμιση χρόνια από τότε που ο Ελευθέριος έγραψε με ανεξίτηλα γράμματα και το δικό του όνομα στο Πάνθεον των Αθανάτων μας, και οδηγημένοι από το εθνικό και θρησκευτικό μας χρέος, συγκεντρωθήκαμε σήμερα σε αυτό τον Ιερό Ναό με αισθήματα βαθειάς συγκίνησης και δέους για να του απευθύνουμε το ύστατο χαίρε και να του αποδώσουμε τον προσήκοντα φόρο τιμής.

Όπως εύστοχα υπέδειξε ο Καβάφης, πρέπει τιμή αληθινή σε εκείνους «όπου στη ζωή των όρισαν να φυλάγουν Θερμοπύλες, ποτέ από το χρέος μη κινούντες».

Έχοντας αντίκρυ μας τα λείψανα του, κλείνουμε ευλαβικά το γόνυ στη θυσία του και εκφράζουμε τη βαθειά μας ευγνωμοσύνη για την τεράστια προσφορά του. Η Ιστορία θα καταγράψει και τη δική του θυσία για την ελευθερία και την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας. Και η Ιστορία δεν είναι μόνο για να καταγράφει γεγονότα, αλλά και για να μας θυμίζει συνεχώς το χρέος μας έναντι των ηρώων και των μαρτύρων μας, που δεν είναι άλλο από τη δικαίωση της θυσίας τους.

Ο Ελευθέριος πριν από την τουρκική εισβολή διέμενε με την οικογένεια του στην Παλλουριώτισσα. Όταν ξέσπασε η Τουρκική εισβολή παρουσιάστηκε από τους πρώτους στο 9ο Τακτικό Συγκρότημα, στο Γυμνάσιο Κύκκου.

Για την κανονική του θητεία στην Εθνική Φρουρά είχε καταταγεί πέντε χρόνια πριν, το 1969, αφού είχε γεννηθεί στις 7 Μαρτίου του 1951.

Το απόγευμα της παρουσίασης του στην εφεδρεία, την ημέρα της εισβολής, μεταφέρθηκε μαζί με αριθμό άλλων εφέδρων στην περιοχή στην περιοχή Ομορφίτας-Τράχωνα – Νεάπολης – Βορείου Πόλου, η οποία βρισκόταν υπό την ευθύνη του 3ου Λόχου του 251 Τάγματος Πεζικού.

Στην αρχή τοποθετήθηκε σε φυλάκιο της Ομορφίτας και επιλέγηκε από το Διοικητή του Λόχου, το σημερινό Αντιστράτηγο Χαράλαμπο Λόττα, ως υπεύθυνος τροφοδοσίας των φυλακίων με τρόφιμα, νερό και πολεμοφόδια. Καθώς από τις πρώτες ώρες της εισβολής, ολόκληρη η περιοχή δεχόταν τις σφοδρές επιθέσεις Τουρκοκυπρίων ενόπλων και τμημάτων του Τουρκικού στρατού που είχαν εν τω μεταξύ αποβιβαστεί, και κάθε κίνηση στους δρόμους θεωρείτο άκρως επικίνδυνη, ο Ελευθέριος, με την αποφασιστικότητα που τον διέκρινε, έφερνε με υψηλό αίσθημα ευθύνης σε πέρας την αποστολή που του ανατέθηκε τροφοδοτώντας με ό,τι χρειαζόταν τα φυλάκια και τους άνδρες που τα επάνδρωναν, ιδιαίτερα στην Ομορφίτα και τη Νεάπολη. Τις άλλες ώρες βρισκόταν στο φυλάκιο στο οποίο είχε ταχθεί και απέκρουε με τους συμπολεμιστές του τις τουρκικές επιθέσεις.

Το απόγευμα της 22ας Ιουλίου, στις 4 η ώρα, ανακοινώθηκε η επίτευξη εκεχειρίας και τότε ο Ελευθέριος μαζί με άλλους τρείς άνδρες του φυλακίου, μετέβησαν σε ένα σπίτι που δεν το είχαν εγκαταλείψει οι ένοικοι του για να προμηθευτούν τρόφιμα και νερό, αφού τους είχαν εξαντληθεί.

Παρόλη την κατάσταση εκεχειρίας, ξαφνικά η περιοχή άρχισε να βάλλεται με όλμους από τα τουρκικά στρατεύματα. Όλα έδειχναν ότι θα ακολουθούσε νέο ισχυρό κύμα τουρκικής επίθεσης, αυτή τη φορά με ακόμα πιο βαρύ οπλισμό και ενισχυμένα στρατιωτικά τμήματα.

Βλέποντας τα νέα δεδομένα, οι τέσσερεις άνδρες αποφάσισαν να επιστρέψουν στο φυλάκιο τους ανά δύο άτομα, σε διαφορετικό χρόνο αναχώρησης, για πιο μεγάλη ασφάλεια. Αρχικά αναχώρησαν για το φυλάκιο οι δύο εκ των τριών άλλων εφέδρων της ομάδας, και μετά, με διαφορά μισής περίπου ώρας, ο Ελευθέριος με τον τέταρτο έφεδρο.

Ενώ ο Ελευθέριος μαζί με τον άλλον έφεδρο κατευθύνονταν προς το φυλάκιο τους, στο οποίο η πρώτη ομάδα είχε ήδη φτάσει, διαπίστωσαν ότι τις βολές όλμων είχε ακολουθήσει πράγματι μεγάλη επίθεση από τουρκικά στρατιωτικά τμήματα και είχαν δοθεί οδηγίες για οπισθοχώρηση, αφού ο κίνδυνος να περικυκλωθούν τα φυλάκια της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή, ήταν πλέον περισσότερο από ορατός.

Ο δύο έφεδροι ενώθηκαν με τους άλλους άνδρες της Εθνικής Φρουράς, σε μια προσπάθεια να φθάσουν σε ασφαλισμένες περιοχές. Ήταν σε αυτή τη χρονική στιγμή που, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, χάθηκαν τα ίχνη του Ελευθέριου, όπως και του δεύτερου έφεδρου που οπισθοχωρούσε μαζί του.

Οι υπόλοιποι άνδρες του φυλακίου τους κατόρθωσαν να φθάσουν με ασφάλεια σε ελεγχόμενες από την Εθνική Φρουρά περιοχές.

Τα λείψανα του Ελευθέριου βρέθηκαν σε μαζικό τάφο μαζί με τα οστά 15 άλλων συμπατριωτών μας στην περιοχή των φυλακών των κατεχομένων, στον Τράχωνα. Πολύ κοντά εντοπίστηκε και ένας άλλος μαζικός τάφος 20 άλλων συμπατριωτών μας, για αρκετούς από τους οποίους υπάρχει μαρτυρία ότι ήταν εν ζωή μετά τη σύλληψη τους.

Μας συγκλονίζουν και μας προκαλούν πόνο όλες οι περιπτώσεις των αγνοουμένων μας. Η μνήμη τους μας παραπέμπει στη σκληρή πραγματικότητα που έζησε η πατρίδα μας με τον πατριδοκτόνο συνομωσία που εκδηλώθηκε στις 15 Ιουλίου και άνοιξε τις κερκόπορτες για να ακολουθήσει αμέσως μετά η καταστροφή με την Τουρκική εισβολή.

Χιλιάδες τα θύματα: νεκροί, αγνοούμενοι, αιχμάλωτοι, εγκλωβισμένοι, πρόσφυγες και καταδιωκόμενοι από το μένος και τη βαρβαρότητα του Αττίλα, το ένα τρίτο του πληθυσμού μας. Πιο τραγική όμως πτυχή, αυτή των αγνοουμένων. Χίλιοι τόσοι εξακολουθούν ακόμη να αγνοούνται με την κατοχική δύναμη να αρνείται να επιδείξει τη δέουσα συνεργασία για τη διακρίβωση και της δικής τους τύχης, ως εάν οι ευθύνες που έχει μπορεί να αποκρυβούν ή να ξεχαστούν με την πάροδο του χρόνου. Οφείλει η κατοχική δύναμη να ανταποκριθεί στη δίκαιη απαίτηση της πλευράς μας, που είναι και απαίτηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να επιτρέψει χωρίς περιορισμούς τις εκταφές στις λεγόμενες στρατιωτικές περιοχές των κατεχομένων και να επιτρέψει, επίσης, την πρόσβαση των ερευνητών στα αρχεία του τουρκικού στρατού, όπου με βεβαιότητα υπάρχουν πληροφορίες για πολύ περισσότερες περιπτώσεις αγνοουμένων. Οφείλει, ακόμα, να δώσει στοιχεία για την μετακίνηση λειψάνων από τους αρχικούς χώρους ταφής σε άλλους, που παραμένουν άγνωστοι, γεγονός που καταγράφεται ως διπλό και μεγαλύτερο ακόμη έγκλημα.

Έλληνες και Ελληνίδες,

Κατά το τελευταίο διάστημα παρακολουθούμε με αγωνία τις διαδικασίες με τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Δυστυχώς, η Τουρκία δεν έδειξε ακόμα τη θέληση που επιβάλλεται προκειμένου οι συνομιλίες να οδηγήσουν σε μια βιώσιμη και λειτουργική λύση του προβλήματος μας. Η ειλικρινής και καλή θέληση της δικής μας πλευράς, όπως εκφράζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη σε πλήρη συμφωνία και συντονισμό με την Ελληνική κυβέρνηση, είναι δεδομένη. «Η ελληνική Κυβέρνηση και κυπριακή πολιτική ηγεσία βρίσκονται σε αρραγή ενότητα και υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από την ΕΕ συνομοσπονδιακή λύση, με υπολελειμμένη κυριαρχία, στρατεύματα κατοχής και εγγυήσεις», τόνισε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Στόχος είναι και παραμένει μια ευρωπαϊκή λύση που να ανταποκρίνεται στην κοινή μας επιθυμία να απαλλάξουμε την πατρίδα μας από την κατοχή, να την επανενώσουμε και να δημιουργήσουμε συνθήκες ειρηνικής και αρμονικής συμβίωσης με τους συμπατριώτες μας Τουρκοκυπρίους, με την ελπίδα και την προσδοκία να περάσει η Κύπρος σε μια άλλη εποχή η οποία να υπόσχεται περισσότερα ιδιαίτερα στις νέες γενιές.

Οφείλουμε λοιπόν ενωμένοι και με όλη την υπευθυνότητα και τη σύνεση που απαιτούν οι συνθήκες, να εξαντλήσουμε τις δυνατότητες που υπάρχουν και με διεκδικητικότητα να προβάλλουμε τις αξιώσεις μας για να οδηγήσουμε τη χώρα σε μια δίκαιη, ολοκληρωμένη και άμεσα λειτουργήσιμη συμφωνία, η οποία να τερματίζει την επαίσχυντη κατοχή και να επανενώνει την πατρίδα και το λαό μας.

Προσευχόμαστε σήμερα στον Ύψιστο, στις δύσκολες ημέρες που έπονται, να φωτίζει το δρόμο μας η συναίσθηση του χρέους και της αποστολής. Αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη, έναντι στις απελθούσες και κυρίως στις επερχόμενες γενεές των Ελλήνων της Κύπρου. Γενεές, την επιβίωση των οποίων στο τόπο των προγόνων τους, οφείλουμε και μπορούμε να διασφαλίσουμε.

Συμφιλιωμένοι με το παρελθόν μας και μονιασμένοι για το μέλλον μας, ανανεώνουμε ενώπιον των λειψάνων των ηρώων μας, τη δέσμευση ότι παραμένουμε αμετάθετα πιστοί, στην επίτευξη του υπέρτατου αυτού, εθνικού μας στόχου. Αυτή είναι η οφειλή μας και αυτό θα αποτελέσει την καλύτερη δικαίωση των αγώνων και της θυσίας τους.

Σεβαστοί συγγενείς,

Η κυπριακή γη, για την οποία πολέμησε και θυσιάστηκε ο Ελευθέριος, ανοίγει σήμερα τα σπλάχνα της για να τον υποδεχθεί μετά τη νεκρώσιμο ακολουθία και την απόδοση του φόρου τιμής που του οφείλουμε. Μετά από τόσες ταλαιπωρίες, η ψυχή του θα αναπαύεται επιτέλους από σήμερα εν ειρήνη και ελεύθερη από τις δοκιμασίες που πέρασε και μπροστά στις οποίες δεν λύγισε.

Αιώνια ας είναι η μνήμη και η δόξα σου στρατιώτη Ελευθέριε Ιωαννίδη του Απόστολου και της Παναγιώτας. Αιώνια και τιμημένη.