Είναι με ιδιαίτερη χαρά και τιμή που σας καλωσορίζω στο σημερινό εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα τη Βία κατά των Γυναικών, το οποίο διοργανώνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, σε συνεργασία με την Αμερικανική Πρεσβεία και τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια.
Ιδιαίτερα καλωσορίζω στην Κύπρο τους δύο Αμερικανούς εμπειρογνώμονες σε θέματα ενδοοικογενειακής και σεξουαλικής βίας, κύριο Mark Wynn και την κυρία Valerie Wynn, οι οποίοι θα μετάσχουν ως ομιλητές/εκπαιδευτές στο σημερινό σεμινάριο.
Είμαι βέβαιος ότι, η τεράστια εμπειρογνωμοσύνη που διαθέτουν στον τομέα αυτό, η οποία έχει αποκτηθεί τόσο μέσω της πολυετούς παρουσίας και δράσης τους στο αστυνομικό σώμα του Nashville, όσο και μέσα από την εθελοντική τους προσφορά και προσπάθεια, θα συμβάλει τα μέγιστα στην επιτυχία του σημερινού σεμιναρίου.
Κυρίες και κύριοι,
Η βία κατά των γυναικών αποτελεί, όπως γνωρίζετε, φαινόμενο ευρύτατα διαδεδομένο σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Fundamental Rights Agency - FRA -2014), μία στις 10 γυναίκες έχει υποστεί κάποιας μορφής βία από την ηλικία των 15 ετών και άνω, ενώ μία στις 20 έχει πέσει θύμα βιασμού. Μία στις πέντε γυναίκες έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία από νυν ή τέως σύντροφό της και μία στις 10 γυναίκες βίωσε σεξουαλική βία από ενήλικα πριν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας της.
Σύμφωνα με την έρευνα, στην Κύπρο, μία στις πέντε γυναίκες έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία, ενώ ποσοστό 39% έχουν υποστεί ψυχολογική βία από το σύντροφο τους. Τα ποσοστά που καταγράφονται για τη χώρα μας είναι χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι αντιπροσωπεύουν την πραγματική έκταση του προβλήματος, αφού, όπως σημειώνεται στην έρευνα του FRA, σε αρκετές χώρες το να μιλά κάποια γυναίκα για τη βία που έχει υποστεί, αποτελεί «ταμπού», για το οποίο δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση. Επειδή ακριβώς το θέμα θεωρείται «ιδιωτικό», η βία δεν αντιμετωπίζεται ως κατάφωρη παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων και δύσκολα καταγγέλλεται στην αστυνομία ή αναφέρεται σε τρίτους.
Η Κυπριακή Κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας την έκταση και τη σοβαρότητα του προβλήματος, έθεσε τη Βία κατά των Γυναικών μεταξύ των υψηλών της προτεραιοτήτων, και, για το σκοπό αυτό, προχώρησε τον Ιούνιο του 2015 στην υπογραφή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και την Ενδοοικογενειακή Βία, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
Ήδη, στο παρόν στάδιο, με δική μας πρωτοβουλία έχει ετοιμαστεί από τη Νομική Υπηρεσία νομοσχέδιο για ποινικοποίηση του αδικήματος της παρενόχλησης (harassment) και της παρενοχλητικής παρακολούθησης (stalking), όπως προβλέπεται στο Άρθρο 34 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, το οποίο αναμένεται να προωθηθεί σύντομα στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση και ακολούθως στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφιση.
Επιπρόσθετα, έχει ανατεθεί σε εξωτερικό συνεργάτη η ετοιμασία μελέτης σχετικά με τις τροποποιήσεις που χρειάζεται να επέλθουν στο νομοθετικό πλαίσιο της Κύπρου, προκειμένου να συνάδουν με τις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, καθώς και μελέτη σχετικά με την Αξιολόγηση και Διαχείριση του Κινδύνου, όπως προβλέπεται στο Άρθρο 51 της Σύμβασης.
Είμαι βέβαιος ότι η ανάπτυξη των δύο πιο πάνω θεμάτων στα πλαίσια του σεμιναρίου θα φωτίσει άγνωστες πτυχές τους και θα συντείνει ουσιαστικά στις προσπάθειες που γίνονται σε εθνικό επίπεδο στον τομέα αυτό. Μέσα στα πλαίσια αυτά, το Υπουργείο έχει στοχεύσει στην αναβάθμιση του ρόλου της Αστυνομίας, για να καταστεί αποτελεσματικότερη στην πρόληψη και στην άμεση ανταπόκρισή της στα περιστατικά βίας, καθώς και στην αξιολόγηση και διαχείριση της επικινδυνότητας των περιστατικών. Η περαιτέρω εξειδίκευση της Αστυνομίας για το χειρισμό τέτοιων περιστατικών, αλλά και για τον καλύτερο συντονισμό με τις υπόλοιπες εμπλεκόμενες υπηρεσίες αποτελεί κεντρικό άξονα στα προγράμματα εκπαίδευσης της Αστυνομικής Ακαδημίας στον τομέα αυτό.
Επιπλέον, το νέο Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών 2014-2017, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, περιλαμβάνει ως ένα από τους 6 βασικούς άξονες δράσης του την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών, καθώς και σειρά συγκεκριμένων δράσεων και προγραμμάτων προς επίτευξη του στόχου αυτού.
Παράλληλα, το Υπουργείο, μέσω του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, ενισχύει οργανώσεις και φορείς στην υλοποίηση προγραμμάτων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού και ενθάρρυνσης των θυμάτων βίας να προσφεύγουν στις υπηρεσίες για βοήθεια, καθώς και στη δικαιοσύνη.
Πέραν των πιο πάνω θετικών εξελίξεων, καταγράφω επίσης ως ιδιαίτερα σημαντική την πρόσφατη ψήφιση του περί της Θέσπισης Ελάχιστων Προτύπων σχετικά με τα Δικαιώματα, την Υποστήριξη και την Προστασία Θυμάτων της Εγκληματικότητας Νόμο, στον οποίο μάλιστα έχει ενσωματωθεί και η διάσταση του φύλου, τη δημιουργία νέου Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια, το οποίο καλύπτει την περίοδο 2016-2018, καθώς και εγχειριδίου Διατμηματικών Διαδικασιών για το χειρισμό των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας από τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια, τα οποία βρίσκονται στο τελικό στάδιο ετοιμασίας τους.
Ιδιαίτερα σημαντική στον αγώνα αυτό είναι επίσης η προσφορά και συνδρομή των Μη-Κυβερνητικών Υπηρεσιών και Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.
Ωστόσο, παρά τις θετικές εξελίξεις, πολλά ακόμη απομένουν να γίνουν στον τομέα της βίας κατά των γυναικών, με απώτερο στόχο αφενός την αποτελεσματική πρόληψη, προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων βίας και, αφετέρου, την καταστολή και παραδειγματική τιμωρία των δραστών.
Κλείνοντας, θέλω να διαβεβαιώσω για άλλη μια φορά για την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης να πατάξει κάθε μορφή βίας, που συνιστά αναμφίβολα κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας.
Ο αγώνας και οι επιδιώξεις μας είναι κοινές και θα πρέπει να εργαστούμε όλοι συλλογικά και συντονισμένα για την επίτευξή τους!
Με τις σκέψεις αυτές σας καλωσορίζω ξανά στο σημερινό εκπαιδευτικό σεμινάριο και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες σας.
Σας ευχαριστώ.