Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι σήμερα εδώ για να κηρύξω την έναρξη των εργασιών του 46ου Συνεδρίου του Σώματος Κυπρίων Οδηγών.

Συγχαίρω το Σώμα Κυπρίων Οδηγών για τη διοργάνωση του Συνεδρίου με ένα τόσο σημαντικό και επίκαιρο θέμα που αφορά το φαινόμενο του Σχολικού Εκφοβισμού και τη σημασία της ενδυνάμωσης των παιδιών για την αντιμετώπισή του.

Στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας έχει τεθεί ως βασική προτεραιότητα η πάταξη των γενεσιουργών αιτιών των κοινωνικών προβλημάτων με σκοπό τη δημιουργία συνθηκών ασφάλειας για όλους τους πολίτες, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην Αρχή της Ισότητας.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι πολύ σημαντική η συμμετοχή ολόκληρης της κοινωνίας των πολιτών περιλαμβανομένων και των εκπαιδευτικών οργανώσεων, όπως είναι και το Σώμα Κυπρίων Οδηγών, το έργο των οποίων βασίζεται στην προσφορά υπηρεσιών για υγιή διαπαιδαγώγηση της νεολαίας.

Για να μπορέσει κανείς να νικήσει έναν ισχυρό αντίπαλο όπως είναι ο «Εκφοβισμός» πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένος για να τον πολεμήσει. Τα παιδιά περιμένουν από τους μεγαλύτερους να τους καθοδηγήσουν και να τους δώσουν τα απαραίτητα εφόδια για την αντιμετώπιση των διαφόρων προκλήσεων της ζωής.

Ο εκφοβισμός είναι και αυτός μια πρόκληση στη ζωή όλων μας, και συναντάται σε όλα τα στάδια της ζωής του ανθρώπου. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να μάθει κανείς πώς να τον αντιμετωπίζει από νωρίς μέσα από την οικογένεια και τους δασκάλους.

Ο σχολικός εκφοβισμός ή το “Bullying” είναι μια εσκεμμένη και επιθετική συμπεριφορά και ορίζεται ως: μια διαρκής βία - σωματική ή ψυχολογική - που ασκείται από ένα άτομο ή μία ομάδα ατόμων εναντίον κάποιου άλλου ατόμου, το οποίο ίσως έχει κάποια διαφορετικά χαρακτηριστικά (εθνικότητα, φύλο, χαρακτήρας, σωματική διάπλαση κλπ), και δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του στη συγκεκριμένη κατάσταση.

Παγκόσμια ερευνητικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι 15-20% των ατόμων έχουν δεχτεί εκφοβισμό στο χώρο του σχολείου, ενώ σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείου Παιδείας, στην Κύπρο το ποσοστό θυματοποίησης στα σχολεία συσχετίζεται με το φύλο, καταδεικνύοντας ότι το 50,7% των θυμάτων είναι αγόρια και το 40,1% είναι κορίτσια.

Ο εκφοβισμός μπορεί να έχει διάφορες μορφές όπως:

• Τον σωματικό εκφοβισμό, δηλαδή τη σωματική βία,
• Τον λεκτικό εκφοβισμό, όπως τα παρατσούκλια, και
• Τον κοινωνικό εκφοβισμό δηλαδή την κοινωνική απομόνωση του θύματος
• Ιδιαίτερα στις μέρες μας, παρατηρούνται έντονα μορφές εκφοβισμού που σχετίζονται με: το ρατσισμό, την έκφυλη βία ή την ομοφυλοφιλική βία.
• Επίσης, ακόμη μια μορφή άσκησης ψυχολογικής βίας είναι ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου, ή “Cyber-Bullying”,

Η Αστυνομία και ειδικότερα το Γραφείο καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος διοργανώνει τον σκοπό αυτό διαλέξεις σε σχολεία και άλλα κοινωνικά σύνολα και οργανώσεις με σκοπό να ευαισθητοποιήσει το κοινό και ειδικότερα τους μαθητές στον τομέα αυτό.

Από έρευνες που έχουν γίνει στην Κύπρο και αφορά τον εκφοβισμό / εξύβριση στο διαδίκτυο διαπιστώθηκε ότι 6% των παιδιών ηλικίας 9-16 ετών έχουν λάβει προσβλητικά ή επιζήμια/επιβλαβή μηνύματα και το 3% έχει στείλει παρόμοια μηνύματα σε άλλους (bullying). Περισσότερα από τα μισά παιδιά που έχουν λάβει προσβλητικά ή επιζήμια μηνύματα αναστατώθηκαν, ενώ κάποια από τα παιδιά αυτά ζήτησαν βοήθεια.

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι σχεδόν τα μισά από τα παιδιά αυτά αξιοποίησαν διαδικτυακούς τρόπους για την αντιμετώπιση των ενεργειών αυτών - σβήνοντας τα επιζήμια μηνύματα ή εμποδίζοντας την επικοινωνία του άλλου ατόμου μαζί τους. Αυτή η τελευταία αντιμετώπιση θεωρήθηκε αποτελεσματική από τα ίδια τα παιδιά.

Αγαπητοί φίλες και φίλοι,

Το πολύπλοκο φαινόμενο του εκφοβισμού ή της άσκησης εξουσίας και επίδειξης δύναμης διαμέσου της βίας, μπορεί να το υποστούν όχι μόνο τα παιδιά αλλά άνθρωποι κάθε ηλικίας, και σε διάφορους τομείς της ζωής.

Εκτός από θύτες ή θύματα, πολλά παιδιά γίνονται και «θεατές» της άσκησης εκφοβισμού χωρίς να έχουν το θάρρος να καταγγείλουν τα περιστατικά, πράγμα που οδηγεί στην αύξηση του φαινομένου του εκφοβισμού εφόσον, χωρίς να υπάρχει γνώση της κατάστασης, δεν λαμβάνονται μέτρα καταστολής του.

Ένα ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, το 2011-12 αναφέρθηκαν 567 περιπτώσεις ψυχολογικής βίας στο Γυμνάσιο, 346 στο Λύκειο και στην Τεχνική Εσπερινή Σχολή, ενώ το 2012-13 αναφέρθηκαν 678 περιπτώσεις στο Γυμνάσιο, ενώ στο Λύκειο και στην Τεχνική Εσπερινή Σχολή καταγράφηκαν 1168 περιστατικά, από 346 που ήταν τον προηγούμενο χρόνο.

Η αύξηση αυτή στον αριθμό των αναφορών που έγιναν για εκφοβισμό καταδεικνύει ότι σήμερα υπάρχει περισσότερη ευαισθητοποίηση γύρω από το πρόβλημα, αφού αποκαλύφθηκαν ή καταγγέλθηκαν περισσότερα περιστατικά από ότι προηγουμένως. Μπορεί να πει κανείς ότι μαζί με την αύξηση των κοινωνικών προβλημάτων αυξάνονται και τα προβλήματα ψυχολογικής βίας περιλαμβανομένου και του εκφοβισμού.

Ως κοινωνία και ως πολιτεία δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε μπροστά σε περιστατικά εκφοβισμού και φυσικά είναι αναγκαία η λήψη δραστικών μέτρων και η άσκηση πολιτικής διαχείρισης των περιστατικών. Εξάλλου είναι απαραίτητο να ενθαρρύνονται τόσο τα θύματα όσο και οι θεατές στο να αναφέρουν εκφοβιστικές συμπεριφορές βοηθώντας έτσι στη μείωσή τους.

Ως Υπουργείο, μας ανησυχεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι σύμφωνα με έρευνες:

• τα παιδιά τα οποία ασκούν εκφοβισμό, ή οι λεγόμενοι «νταήδες» ή «μάγκες», έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν και άλλες μορφές αντικοινωνικής συμπεριφοράς, όπως κλοπές, βανδαλισμούς, ενώ,
• άλλες έρευνες δείχνουν ότι η εκφοβιστική συμπεριφορά στο σχολείο συνδέεται με την εγκληματικότητα σε μεγαλύτερες ηλικίες.
• Το συμπέρασμα είναι δηλαδή, ότι οι δράστες τείνουν να εξελιχθούν σε επιθετικούς και βίαιους ενήλικες, που έχουν περισσότερες, από ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός, πιθανότητες να εμπλακούν σε διάφορες εγκληματικές πράξεις.

Για να προωθήσουμε την εξυγίανση της κοινωνίας μας και να δημιουργήσουμε ένα κράτος ευημερίας είναι σημαντικό να προωθήσουμε την πρόληψη των κοινωνικών προβλημάτων ξεκινώντας από το σχολείο, όπου πρέπει να προωθηθεί η δημιουργία μιας φρέσκιας κοινωνίας με αλληλοσεβασμό ανάμεσα στα φύλα, στις εθνότητες και στις θρησκείες και γενικά στην διαφορετικότητα.

Προωθώντας την Αρχή της Ισότητας των φύλων ανάμεσα στα παιδιά θα κτίσουμε την αυριανή κοινωνία που δεν θα περιορίζεται σε στερεότυπους πατριαρχικούς ρόλους. Μια κοινωνία με εξίσου «δυνατά» κορίτσια όσο και αγόρια, που να έχουν αυτοπεποίθηση και να τρέφουν αλληλοσεβασμό μη αφήνοντας χώρο για εκφοβιστικές εκφάνσεις. Κορίτσια και αγόρια που να μπορούν αντιστέκονται στην άσκηση βίας και στον εκφοβισμό έχοντας επίγνωση του προβλήματος και ωριμότητα προς αντιμετώπισή του.

Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η ίση συμμετοχή γυναικών και ανδρών στις διαδικασίες λήψεως αποφάσεων αποτελεί προϋπόθεση για πρόοδο και ανάπτυξη και είναι δείκτης δημοκρατίας και πολιτισμού.

Με την προώθηση της ίσης συμμετοχής κοριτσιών και αγοριών στα διάφορα σχολικά βήματα και στις νεανικές οργανώσεις όπως είναι και το «Σώμα Κυπρίων Οδηγών», αναπτύσσονται οι κατάλληλες στάσεις και συμπεριφορές που θα οδηγήσουν στην ενδυνάμωση των προσωπικοτήτων των παιδιών και θα τους προσδώσουν την υγιή αυτοπεποίθηση.

Έχοντας κατά νου μια κοινωνία με υγιή παιδιά και μια Δικαιοσύνη φιλική προς τα παιδιά, στο πρόγραμμα διακυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη έγιναν προτάσεις που συμπορεύονται με τα διεθνή πρότυπα και αφορούν:

• Τη σύσταση δικαστηρίου αρμόδιου για υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται ανήλικοι
• Την ανάπτυξη του θεσμού της αποκαταστατικής δικαιοσύνης, δηλαδή της αποκατάστασης της ζημιάς που υπέστη το θύμα από το θύτη
• Τη σύσταση Συνηγόρου ανηλίκου

Η ποιότητα της κοινωνίας μας αντικατοπτρίζει την ποιότητα των πολιτών της. Η κυβέρνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας επιθυμεί διακαώς την αναγέννηση της κυπριακής κοινωνίας σε μια υγιή κοινωνία χωρίς «Νταήδες» και «Μάγκες», αλλά με δυνατά, ώριμα παιδιά που θα αποτελέσουν τη φρέσκια εικόνα της Κύπρου του αύριο, και θα τραβήξουν τη ζωή με δύναμη μπροστά.

Σας διαβεβαιώνω ότι το κράτος έχει ήδη ξεκινήσει να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές που προϋποθέτει ένα υγιές μέλλον για τα παιδιά μας με σκοπό να τους δώσει τα απαραίτητα εφόδια για μια Υγιή ζωή, Χωρίς Φόβο, αλλά με Θάρρος και Αυτοπεποίθηση!

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!