Η Κυβέρνηση δίδει ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών σε όλους τους τομείς και ιδιαιτέρως, μέσω του Υπουργείου Δικαιοσύνης στους τομείς του ποινικού δικαίου και της σωφρονιστικής πολιτικής, τόνισε ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου, μιλώντας, σήμερα, στην έναρξη του 2ο Παγκύπριου Συνεδρίου Ποινικού Δικαίου και Εγκληματολογίας, το οποίο πραγματοποιείται στις 17 και 18 Φεβρουαρίου, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, και τελεί υπό την αιγίδα του.
Αναφερόμενος στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο κ. Υπουργός επεσήμανε ότι έχει τεθεί ως εκ των υψηλοτέρων προτεραιοτήτων η ετοιμασία ολοκληρωμένης στρατηγικής και νομοθετικών ρυθμίσεων που στοχεύουν στην εξυγίανση του δημόσιου βίου, την προστασία και ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και προαγωγή της διαφάνειας, καθώς επίσης, στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του εγκλήματος, την πρόληψη της παραβατικής συμπεριφοράς, την ποινική μεταχείριση με βάση τις σύγχρονες κατευθύνσεις και τάσεις, με την ταυτόχρονη χάραξη και εφαρμογή μιας αποτελεσματικής αντεγκληματικής πολιτικής.
«Με τις νομοθετικές ρυθμίσεις στις οποίες προέβη το Υπουργείο Δικαιοσύνης την τελευταία τετραετία, ενδυνάμωσε το οπλοστάσιο της Πολιτείας στην άμυνα και την αντίστασή της ενάντια στην παρανομία, και παράλληλα, προσέδωσε την κοινωνική διάσταση της αντιμετώπισης του φαινομένου της παραβατικότητας, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει πάρει εξαιρετικά ποικίλες μορφές και έχει πολύ μεγάλο ανθρώπινο, κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό κόστος για τη σύγχρονη κοινωνία», υπογράμμισε.
Στα πλαίσια αυτά, είπε, το Υπουργείο προώθησε τη σύσταση ενός ανεξάρτητου Επιστημονικού Κέντρου Αντεγκληματικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, το οποίο άρχισε ήδη τη λειτουργία του. Το Κέντρο αποτελείται από έγκριτους ακαδημαϊκούς, με επιστημονική κατάρτιση και ερευνητική πείρα σχετική με τα ζητήματα που αφορούν την εγκληματικότητα και την ποινική δικαιοσύνη, και ένα εκπρόσωπο της Αστυνομίας. Στόχος του είναι η διαμόρφωση και χάραξη μιας σφαιρικής, αποτελεσματικής εθνικής πολιτικής πρόληψης και καταπολέμησης της εγκληματικότητας, βασισμένης σε επιστημονική γνώση και δεδομένα.
Βασική προτεραιότητα του Υπουργείου, είναι ο εκσυγχρονισμός και η ποιοτική αναβάθμιση του σωφρονιστικού συστήματος με την επιβολή ποινών εναλλακτικών της φυλάκισης και μέτρων εναλλακτικής μεταχείρισης αδικοπραγούντων και επανένταξης των καταδικασθέντων στο κοινωνικό σύνολο, ανέφερε ο κ. Νικολάου, προσθέτοντας: «Για το σκοπό αυτό προχωρήσαμε σε βαθιές τομές τόσο σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας του, όσο και με την ακολουθούμενη σωφρονιστική πολιτική. Μέσα στο 2016, ετοιμάστηκε νομοσχέδιο το οποίο καταργεί τον υφιστάμενο περί Φυλακών Νόμο και θεσπίζει νέο Νόμο προς αντικατάσταση του, που να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα, σύμφωνα και με τις συστάσεις διεθνών οργανισμών. Παράλληλα, ο Νόμος ενισχύει και ενδυναμώνει τα δικαιώματα των κρατουμένων και διασφαλίζει τον σεβασμό της ανθρώπινης τους αξιοπρέπειας, ενθαρρύνοντας τον αυτοσεβασμό και το αίσθημα της ευθύνης τους, σύμφωνα και με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς και άλλες διεθνείς συμφωνίες και συνθήκες. Για πρώτη φορά τα ανθρώπινα αυτά δικαιώματα θα κατοχυρώνονται στη νομοθεσία των Φυλακών, καθορίζοντας το πλαίσιο λειτουργίας τους και μεταχείρισης των κρατουμένων. Ταυτόχρονα, στα πλαίσια της σωφρονιστικής πολιτικής του Τμήματος Φυλακών προσφέρονται στους κρατουμένους νέα προγράμματα εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και δημιουργικής ψυχαγωγίας, στόχος των οποίων είναι η βελτίωση του μορφωτικού τους επιπέδου και η ανάπτυξη των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων για τη σωστή προετοιμασία τους για επανένταξη στην κοινωνία».
Στη συνέχεια, ο κ. Νικολάου αναφέρθηκε στη σύσταση Αρχής Εποπτείας Καταδικασθέντων για Αδικήματα Σεξουαλικής Φύσης κατά Ανηλίκων, η οποία συστάθηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου εντός του 2014, και της οποίας προΐσταται ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου. «Η Αρχή αποφασίζει για τα κατάλληλα μέτρα εποπτείας προσώπων που έχουν καταδικασθεί για σεξουαλικά αδικήματα κατά ανηλίκων και τα οποία παραπέμπονται κοντά της, αξιολογεί την ανταπόκριση των εποπτευομένων και ανάλογα αποφασίζει είτε τη συνέχιση των μέτρων ή την αναθεώρησή τους. Σήμερα παρακολουθούνται από την Αρχή 12 πρόσωπα», επεσήμανε.
Περαιτέρω, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, έχοντας θέσει υψηλά στους στόχους του το ζήτημα της αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας και αναγνωρίζοντας την ανάγκη διαφορετικής μεταχείρισης των ανηλίκων στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης, ετοίμασε σε συνεργασία με την Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, νομοσχέδιο, το οποίο στοχεύει στην εισαγωγή παιδοκεντρικών ρυθμίσεων και ρυθμίζει δικαστικές και εξωδικαστικές διαδικασίες, όπως και μέτρα πρόληψης και μεταχείρισης των παιδιών ηλικίας μέχρι δεκαοκτώ χρόνων που βρίσκονται αντιμέτωπα με τον νόμο, πρόσθεσε ο κ. Υπουργός. «Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα πρωτοποριακό νομοσχέδιο για τα κυπριακά δεδομένα, βασική αρχή του οποίου είναι να λαμβάνεται υπόψη πρωτίστως το συμφέρον του παιδιού κατά τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης που το επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα, με το παιδί να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων που το αφορούν και επίσης, διασφαλίζεται ότι η ποινική δίωξη παιδιού συνιστά το έσχατο μέτρο», διευκρίνισε.
Επίσης, ο κ. Νικολάου ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Στα πλαίσια εναρμόνισης της Κύπρου με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία υπεγράφη από την Κυπριακή Δημοκρατία τον Ιούνιο του 2015, ετοιμάστηκε κατόπιν δικής μου πρωτοβουλίας, νομοσχέδιο, με στόχο την ποινικοποίηση της παρενόχλησης και της παρενοχλητικής παρακολούθησης, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση πριν την τελική διαμόρφωσή του. Μετά την έγκρισή του από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιανουάριο του 2017, το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή, με στόχο την ψήφισή του σε νόμο».
Παράλληλα, σημείωσε, έχει ετοιμασθεί προσχέδιο νομοσχεδίου για ποινικοποίηση της βίας κατά των γυναικών, σκοπός του οποίου είναι η λήψη μέτρων για την πρόληψη, καταστολή και καταπολέμηση των αδικημάτων της βίας κατά των γυναικών, η προστασία και στήριξη των θυμάτων έμφυλης βίας, η δίωξη των δραστών και η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας. «Η δημιουργία ειδικού νομοσχεδίου για ποινικοποίηση της βίας κατά των γυναικών εκτιμώ ότι μας φέρνει ένα βήμα εγγύτερα στην κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Η κύρωσή της, εντάσσεται άλλωστε ανάμεσα στις προτεραιότητες του Υπουργείου, δοθέντος ότι αποτελεί ένα δεσμευτικό μέσο διεθνώς, το οποίο δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την πρόληψη όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών, την προστασία των θυμάτων και τον τερματισμό της ατιμωρησίας των δραστών», υπογράμμισε. Επίσης, στα πλαίσια της πολιτικής της ισότητας και της καταπολέμησης των διακρίσεων, προωθήθηκε και ψηφίσθηκε τροποποιητικός του Ποινικού Κώδικα Νόμος που προβλέπει ως αδίκημα, πέραν των άλλων λόγων διάκρισης, τη δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους εναντίον προσώπων λόγω του γενετήσιου τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου, συμπλήρωσε.
Ταυτόχρονα, είπε ο κ. Νικολάου, ενισχύουμε διαρκώς την επιχειρησιακή δυνατότητα της Αστυνομίας, ώστε να έχουμε τη μέγιστη ανταπόκριση στις προκλήσεις της εποχής μας. Αναφερόμενος, επίσης, στα μέτρα που ενισχύουν τα νομικά εφόδια της Αστυνομίας για διερεύνηση των υποθέσεων, στο γενικότερο πλαίσιο των δράσεων για πρόληψη και καταστολή του οργανωμένου και του κοινού εγκλήματος, τόνισε ότι ενισχύεται το οπλοστάσιο στα χέρια της Αστυνομίας, με το Νόμο 216(Ι)/2015 που ρυθμίζει τη δυνατότητα άρσης του απορρήτου της καταγεγραμμένης επικοινωνίας και το νομοσχέδιο που ρυθμίζει την άρση του απορρήτου της ιδιωτικής επικοινωνίας, βάσει δικαστικού διατάγματος, στις περιπτώσεις και υπό τους όρους που προβλέπονται στο Σύνταγμα. Περαιτέρω, πρόσθεσε, εκκρεμεί στη Βουλή το νομοσχέδιο που θεσμοθετεί τη λειτουργία των υπό κάλυψη Αστυνομικών και θα συμβάλει στην διερεύνηση του εγκλήματος και κυρίως του οργανωμένου.
Στα ίδια πλαίσια, επεσήμανε, το Υπουργείο έχει αποφασίσει τη λήψη δραστικών μέτρων, τα οποία θα λειτουργούν αποτρεπτικά και θα αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τις διωκτικές αρχές για αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου της χειραγώγησης αθλητικών γεγονότων. «Για το σκοπό αυτό, κατόπιν εξέτασης των διεθνών πρακτικών και του νομοθετικού πλαισίου που ισχύει στην ΕΕ, έχουμε ετοιμάσει, μετά από διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο εισάγει μέτρα και θεσμικές διαδικασίες που μπορούν να συμβάλουν σε αυτή την προσπάθεια. Το νομοσχέδιο έχει διέλθει του νομοτεχνικού ελέγχου και προωθείται στη Βουλή για κατάθεση», εξήγησε.
Τονίζοντας τη σημασία που έδωσε η Κυβέρνηση στο θέμα της διαφάνειας και της πάταξης της διαφθοράς, αναφέρθηκε στην κατάθεση, από μέρους του Υπουργείου, πακέτου νομοσχεδίων που περιέλαβαν τροποποίηση του Άρθρου 15 του Συντάγματος για να αρθεί η αντισυνταγματικότητα των νόμων, γνωστών ως «Πόθεν Έσχες», με παράλληλες τροποποιήσεις των τελευταίων για ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του ελέγχου των περιουσιακών στοιχείων. Επιπρόσθετα, για διευκόλυνση της αποκάλυψης και δίωξης των πράξεων διαφθοράς, έχουμε προχωρήσει, είπε, στην ετοιμασία ενός νέου νομοθετήματος, που προνοεί συμπληρωματικά μέτρα προστασίας σε πρόσωπα που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς, τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς επίσης και μέτρα επιείκειας για εκείνους που εμπλέκονται, αλλά συνεργάζονται πλήρως με τις αρχές για την πλήρη αποκάλυψη και δίωξη όλων των υπαιτίων πράξεων διαφθοράς. Στα ίδια πλαίσια εντάσσεται και το πακέτο έξι νομοσχεδίων που συζητούνται στη Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών και αφορούν την πάταξη της διαφθοράς στην Αστυνομία, συμπλήρωσε, υπογραμμίζοντας ότι με γνώμονα ότι η Αστυνομία αποτελεί σώμα ασφαλείας και τα μέλη της υπέχουν εξουσίες και αρμοδιότητες περισσότερες από αυτές του οποιουδήποτε πολίτη, υιοθετήθηκαν μηχανισμοί ελέγχου και η λήψη μέτρων που παραχωρούνται σε αυτόνομη και ανεξάρτητη Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου, ειδικές εξουσίες και αρμοδιότητες για πιο αποτελεσματικό έλεγχο.
Ταυτόχρονα, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου προωθείται υπό τον συντονισμό του Υπουργείου η ετοιμασία Εθνικής Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς που αφορά την πρόληψη, εκπαίδευση, την ευαισθητοποίηση, το νομοθετικό εκσυγχρονισμό, την καταστολή και την παρακολούθηση των φαινομένων διαφθοράς στην κοινωνία, στη δημόσια διοίκηση, καθώς και στον ιδιωτικό τομέα, κατέληξε.