Ελληνίδες και Έλληνες,
Κατακλυσμένοι με αισθήματα ευλάβειας και εθνικής συγκίνησης, τελούμε σήμερα το εθνικό και θρησκευτικό μνημόσυνο, του ήρωα της ιδιαίτερης μας πατρίδας, Φίλιου Τσιγαρίδη. Του μάρτυρα αξιωματικού της Αστυνομίας, που πριν από πενήντα χρόνια, προασπίστηκε μέχρις εσχάτων την συνταγματική ακεραιότητα της νεοσύστατης τότε κυπριακής πολιτείας.
Φάρος για τον αντικατοχικό μας αγώνα, ιστορική υπενθύμιση ενότητας και ομοψυχίας, τα εθνικά μνημόσυνα των ηρώων μας αποτελούν παράλληλα, υπόμνηση για επαγρύπνηση επί των εθνικών επάλξεων. Και αυτή ακριβώς την πολύτιμη αξιακή τους παρακαταθήκη, οφείλουμε με εκδηλώσεις όπως τη σημερινή, να διασώσουμε και να διαδώσουμε.
Απονέμουμε γι’ αυτό τα εύσημα, στα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου καθώς και συμβούλιο των Εθνικοφρόνων Σωματείων Αγίου Θεοδώρου, για τη συνέχιση της πατριωτικής τους πρωτοβουλίας, που συντηρεί μέσα στον χρόνο τα μηνύματα της θυσίας των ηρώων μας.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Η θύμηση σήμερα στρέφεται πίσω, στη πολυτάραχη περίοδο που ακολούθησε τη σύσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στα γεγονότα εκείνα, που μπόλιασαν τις μετέπειτα εξελίξεις και καθόρισαν το μέλλον των επερχόμενων γενεών.
Αναζητώντας λοιπόν σήμερα τα βήματα του τιμώμενου ήρωα, γυρίζουμε πίσω το χρόνο. Γόνος του Κώστα και της Παρασκευής Τσιγαρίδη, ο Φίλιος αντικρίζει το πρώτο φως της ζωής, στη κωμόπολη της Μόρφου στις 20 Ιουνίου του 1925. Μετά το δημοτικό συνεχίζει την εκπαίδευση του στην Εμπορική Σχολή Σαμουήλ στη Λευκωσία. Παράλληλα, δεν παραλείπει να συμπαραστέκεται στα άχθη της καθημερινότητας, στηρίζοντας τους γονείς του στις γεωργικές τους ασχολίες καθώς και στο εμπορικό κατάστημα που διατηρούσαν.
Εργατικός και μετρημένος, θα ξεχωρίσει σύντομα από τους συνομήλικους του, αφού το ήθος και η ακεραιότητα του χαρακτήρα του, γοητεύουν τους συγχωριανούς που τον καμαρώνουν μαζί με την οικογένεια του. Μεγαλωμένος σε ατμόσφαιρα βαθιάς χριστιανική ευσέβειας και ελληνικής αρετής, ο ελληνόψυχος νέος κλείνει από ενωρίς στην καρδιά του, την αγάπη για το Χριστό και την πατρίδα. Πατρίδα την οποία βιώνει ασφυκτιούσα κάτω από την βρετανική κυριαρχία, με τη ψυχή του να λαχταρά καρτερικά, τη δοξασμένη ημέρα της Λευτεριάς.
Ο κυπριακός λαός, αισθάνεται ότι το πλήρωμα του χρόνου έχει φτάσει. Το αποτέλεσμα του ενωτικού δημοψηφίσματος του ‘50 και η κατηγορηματική άρνηση των Βρετανών, ακόμα και να συζητήσουν το ζήτημα της αυτοδιάθεσης, θα αναγκάσουν την Ιστορία να στρέψει τα φώτα της, πάνω από το δικό μας γεωγραφικό χώρο. Ως επακόλουθο, την 1η Απριλίου, η εμπνευσμένη γενιά του ΄55, βιώνει τον κόσμο του ονείρου και του παραμυθιού να ζωντανεύει.
Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, τα νιάτα της Κύπρου, η γενιά της ΕΟΚΑ, θα σύρουν το χορό της επανάστασης. Και το σύνθημα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ, θα αντηχήσει για πρώτη φορά μετά από αιώνες ξένης επικυριαρχίας, σε ολόκληρο το νησί.
Σε αυτό το κλίμα πατριωτικού ξεσηκωμού, ο Φίλιος Τσιγαρίδης δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχος. Ενταγμένος ήδη από το ‘43 στις τάξεις της Αστυνομίας, υπηρετεί τη Δύναμη, με υποδειγματική αφοσίωση. Με ζήλο και εργατικότητα, κερδίζει σύντομα την εκτίμηση των ανωτέρων του και ανελίσσεται στις διάφορες βαθμίδες της ιεραρχίας. Σε προσωπικό επίπεδο, νυμφεύεται την Άννα Ευτυχίου από τον Λυθροδόντα, με την οποία, θα αποκτήσουν στη συνέχεια τα τρία πολυαγαπημένα τους παιδιά. Την Ευτυχία, τον Κώστα και τον Μάριο.
Παρά τις δυσκολίες που επέσυρε η θέση του στην Αστυνομία, με κάθε μέσο και σε κάθε ευκαιρία συνδράμει στις επιχειρήσεις της ΕΟΚΑ. Το μέγεθος της συμβολής του, θα εξάρει αργότερα η εφημερίδα «Το Θάρρος», αναφέροντας ότι «Κατά τα έτη 1955-59 έλαβεν ενεργόν μέρος εις τα τάξεις της ΕΟΚΑ, διακριθείς πολλάκις για την ανδρείαν του».
Τα παραδείγματα που εξιστορούν όσοι τον έζησαν αυτή τη περίοδο, δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας. Σε μία περίπτωση, αγωνιστές της Οργάνωσης τον ανακόπτουν ενόσω οδηγεί την υπηρεσιακή του μοτοσυκλέτα και του ζητούν να τους παραδώσει το πιστόλι του. Ο Φίλιος, όχι μόνο δεν προβάλλει καμία αντίσταση παρότι οπλισμένος, αλλά παραδίδει με τόση προθυμία τον οπλισμό του, που τους αφήνει έκπληκτους. Τους υποδεικνύει μάλιστα, από ποια διαδρομή να διαφύγουν και μόνο αφού βεβαιώνεται ότι έχουν πράγματι απομακρυνθεί και δεν θα συντρέξουν τον κίνδυνο της καταδίωξης, αναφέρει δήθεν την επίθεση στα ανώτερα κλιμάκια.
Σε μια άλλη περίπτωση, ο ήρωας μας πληροφορείται ότι η Οργάνωση συναντά δυσκολίες στην μεταφορά φυλλαδίων λόγω των μπλόκων και των εξονυχιστικών ερευνών που πραγματοποιούν οι αποικιοκράτες. Χωρίς χρονοτριβή και αφού σταθμίζει τους κινδύνους, παραγγέλλει στη σύζυγο του να τυλίξει ανάμεσα στα ρούχα της νεογέννητης Ευτυχίας τα φυλλάδια της ΕΟΚΑ. Και η κυρία Άννα, εκμεταλλευόμενη την ιδιότητα της ως σύζυγος του λοχία, περνά από τον έλεγχο με το βρέφος και παραδίδει το κρυμμένο υλικό στο προορισμό του, στον Λυθροδόντα.
Ο νικηφόρος όμως τετραετής αγώνας της ΕΟΚΑ, δεν κεφαλαιοποιείται διπλωματικά και τα οράματα του κυπριακού ελληνισμού, παραμένουν και αυτή τη φορά αδικαίωτα. Οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου καταλήγουν στο δοτό Σύνταγμα και η Τουρκία σε λίγους μήνες, αποκτά ρόλο εγγυήτριας δύναμης.
Τα αγγλοτουρκικά διχοτομικά σχέδια εμφυτεύονται στο νέο κράτος και επισφραγίζονται με την υπογραφή των τριών διεθνών συνθηκών. Ήδη από 1957 και με τις ευλογίες των Άγγλων, ο τουρκικός σωβινισμός, με δόρυ την ΤΜΤ, έχει στραφεί εναντίον των Ελλήνων της Κύπρου. Οι επιθέσεις, οι εμπρησμοί και λεηλασίες, οι κακοποιήσεις και οι δολοφονίες, δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία για τα κυοφορούμενα σχέδια της Άγκυρας.
Με την Δημοκρατία να ταλανίζεται από την ανυποταγή των Τουρκοκυπρίων, η πλήρης αποσταθεροποίηση αποτελεί απλά θέμα χρόνου. Τα «ματωμένα Χριστούγεννα» του ’63, μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου, βρίσκουν την Λευκωσία διαχωρισμένη από την «πράσινη γραμμή». Παρά τις ειρηνευτικές ζυμώσεις, οι συγκρούσεις εξαπλώνονται τόσο στα υπόλοιπα αστικά κέντρα, όσο και στην επαρχία. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία και η ΤΜΤ, εξαναγκάζουν τους τουρκοκύπριους σε βίαιη προσφυγοποίηση, και η δημιουργία αμιγώς τουρκικών θυλάκων, αποτελεί θλιβερό πλέον γεγονός. Σε χωριά δε, όπου ο πληθυσμός ήταν μικτός όπως τον Άγιο Θεόδωρο, η όξυνση και οι προκλήσεις των τούρκων στασιαστών, αποτελούν καθημερινό φαινόμενο.
Την περίοδο αυτή, ο Τσιγαρίδης υπηρετεί με τον βαθμό του Επιθεωρητή Χωροφυλακής στην Λάρνακα και στις 24 Απριλίου 1964, λαμβάνει διαταγή να κινηθεί με ένοπλη διμοιρία στον Άγιο Θεόδωρο. Σκοπός των τακτικών δυνάμεων, αποτελεί η προστασία των ελλήνων κατοίκων από την τουρκική επιβουλή που έχει κορυφωθεί. Το πρωί της επομένης, οι στασιαστές, ενισχυμένοι πλέον μέσω της Κοφίνου, δολοφονούν τον 78χρονο γέροντα Ξενοφώντα Γρηγορίου, ενώ στη πολύωρη μάχη που συνεχίζεται, μέλος των νομίμων δυνάμεων, τραυματίζεται. Ο Φίλιος αποδεικνύοντας την ακλόνητη πίστη του στα ιδανικά που υπερασπίζεται, ηγείται με θάρρος και αποφασιστικότητα προς επιβολή του νόμου και αποκατάσταση της τάξης.
Οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι ο ηγετικός του ρόλος και η παρέμβαση του προς τα Ηνωμένα Έθνη, αποβαίνουν καθοριστικές στην εκεχειρία που κηρύσσεται. Παρά την κατάπαυση του πυρός, η κατάσταση παραμένει έντονα ηλεκτρισμένη, με τους τούρκους να βρίσκονται οχυρωμένοι στο κτήριο του σχολείου. Περί τις 6 το απόγευμα και ενώ ο ήρωας επιθεωρεί τα ελληνικά φυλάκια δέχεται ριπή στα νώτα από τουρκικό πυροβόλο και τραυματίζεται σοβαρά. Οι ειρηνευτές τον απομακρύνουν αρχικά από τη σκηνή με τεθωρακισμένο όχημα και στη συνέχεια με ελικόπτερο προς στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Δεκέλειας. Καθοδόν και εξαιτίας της αιμορραγίας των τραυμάτων του, ο Φίλιος Τσιγαρίδης προτού συμπληρώσει τα σαράντα του χρόνια, αφήνει την τελευταία του πνοή. Εγκαταλείπει, όχι μόνο την μονάκριβη του οικογένεια, αλλά και το Αστυνομικό Σώμα που σε μια κρίσιμη για την πατρίδα μας καμπή, χάνει ένα από τους πιο άξιους του αξιωματικούς.
Καθημερινή εφημερίδα την επομένη της κηδείας του (η οποία πραγματοποιείται με τις τιμές που του αρμόζουν), θα αναφέρει:
«Με τον θάνατο του Επιθεωρητού Τσιγαρίδη, η πατρίς εστερήθη ενός άξιου τέκνου της, αλλά προπάντων ενός ανθρώπου. Διότι ο Τσιγαρίδης ήτο υπεράνω όλων, άνθρωπος με όλη τη σημασία της λέξεως»
Με τη θυσία του σπονδή στο βωμό των άφθορων αξιών της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, ο Τσιγαρίδης κατατάσσεται εκείνο το απριλιάτικο δειλινό του 64, στο Πάνθεον των Ελλήνων Ηρώων. Στο παροιμιώδες θάρρος και στο απαράμιλλο ελληνοχριστιανικό του ήθος, βρίσκει ξανά εφαρμογή η ιστορική αλήθεια. Ότι διαχρονικά για εμάς του Έλληνες, τιμιώτερον εστίν η πατρίς.
Ελληνίδες και έλληνες,
Προσωπικό και πολιτειακό μου καθήκον, αποτελεί η απότιση φόρου τιμής και ευγνωμοσύνης και στους υπόλοιπους δέκα αστυφυλακές, ηρωικώς πεσόντες κατά τη τουρκική συνομωσία κατάλυσης του κράτους. Παντοτινά υπόχρεοι τους μνημονεύουμε και τους τιμούμε για τη θυσία τους.
Με την τουρκοκυπριακή ανταρσία να δίνει τα επόμενα χρόνια, θέση στη εσωτερική διχόνοια, τα εμφιλοχωρούντα ζιζάνια της διάσπασης οδηγούν την πλευρά μας στο φανατισμό και τη πόλωση. Η προαιώνια κατάρα του έθνους, κατατρώει και αυτή τη φορά τις ελληνικές σάρκες και η εκδήλωση της εισβολής των Τούρκων, δεν αποτελεί απρόβλεπτη κατάληξη. «Δέκα χιλιάδες μέλισσες μας έστειλε ο Ονήσιλος» κατά τον Παντελή Μηχανικό. Και όμως τις αγνοήσαμε.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Η Κύπρος των τελευταίων χρόνων, δεν είναι αυτή που οραματιστήκαμε. Σαράντα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και ο κυπριακός ελληνισμός εξακολουθεί να κηδεύει τους ήρωες νεκρούς του. Σαράντα χρόνια μετά και οι πρόσφυγες συμπατριώτες μας, δοκιμάζονται ακόμα στους συνοικισμούς και στην βιοπάλη, ενώ τα τελευταία χρόνια χιλιάδες οικογένειες συμπολιτών μας, πλήττονται από την ανεργία που επιφέρει η οικονομική ύφεση.
Ως κυβέρνηση, αναγνωρίζουμε την αγωνία που βιώνει ο λαός μας και κυρίως οι ευπαθείς ομάδες της κοινωνίας μας. Αναγνωρίζουμε ότι τα θετικά αποτελέσματα από την εφαρμογή του Μνημονίου και των μέτρων στήριξης της οικονομίας που έχουμε λάβει, δεν είναι επαρκή για να προσδώσουν την επιθυμητή, στο παρόν στάδιο, ανακούφιση. Οι διαδοχικές αναβαθμίσεις της οικονομίας, τα εγκωμιαστικά σχόλια των δανειστών και του διεθνούς τύπου, σε καμία περίπτωση και το τονίζω, δεν μας παρασύρουν σε εφησυχασμό.
Αντίθετα, πέραν της αισιοδοξίας ότι βαδίζουμε στη σωστή κατεύθυνση, μας πεισμώνουν ακόμα περισσότερο να υλοποιήσουμε, αυστηρά και με αποφασιστικότητα τους στόχους που έχουμε αναλάβει. Στόχοι οι οποίοι πρώτιστα αποσκοπούν στην αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος και στην επανάκτηση της εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών. Η πρόκληση αυτή τη φορά και σε αντιδιαστολή με το παρελθόν, είναι να θέσουμε την οικονομία μας, σε γερά θεμέλια και με ισχυρές αντιστάσεις. Σε τροχιά δηλαδή αειφόρου ανάπτυξης, που αφενός μεν, θα ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος, χωρίς ωστόσο να δεσμεύει τις δυνατότητες προόδου της αυριανής γενιάς.
Της αυριανής γενιάς, της γενιάς των παιδιών μας, που με τα λάθη και παραλείψεις μας, έχουμε δυστυχώς καταφέρει, να υποθηκεύσουμε την ευημερία τους. Κατηγορούμε συχνά τους νέους για έλλειψη παιδείας και οράματος. Τους κατηγορούμε, λησμονώντας το γεγονός ότι πρώτοι εμείς, αποτύχαμε να τους εμφυσήσουμε τις απαραίτητες αξίες και ιδανικά για την ανάπτυξη τους. Ότι πρώτοι εμείς, αντικαταστήσαμε τα ιδεώδη του ελληνοχριστιανικού πνεύματος, που μας κράτησαν για τόσους αιώνες και σε τόσες αντιξοότητες, με τα μεταχειρισμένα ιδανικά ενός ξενόφερτου τρόπου ζωής.
Αντί του «μέτρον άριστον» και του «μηδέν άγαν» των προγόνων μας, τους διδάξαμε τον υπερκαταναλωτισμό, την απληστία και την εμμονή στον ακοπίαστο πλουτισμό. Τους κατηγορούμε για την παραβατικότητα και τη συνδεόμενη με τον αθλητισμό βία. Λησμονούμε ότι, πρώτοι διδάξαντες του κομματικού, του συντεχνιακού και οπαδικού φανατισμού, υπήρξε η δική μας γενιά.
Δεν είναι οι νέοι μας που επέτρεπαν την παραχώρηση των χαριστικών δανείων, των «μπόνους» και τις προκλητικές διαγραφές χρεών. Δεν είναι η νέα γενιά που ευθύνεται για τις ριψοκίνδυνες επενδύσεις, για την αδιαφορία προς κάθε κανόνα εταιρικής διακυβέρνησης. Για τις σκανδαλώδεις αγοραπωλησίες τουρκοκυπριακών ακινήτων και εν τέλει στο ότι επιτρέψαμε στον οικονομικό παράγοντα να διαπλέκει με το δημόσιο βίο και την πολιτική. Ζεύξη, επικίνδυνη για τη δημοκρατία, αφού ως γνωστόν γεννά πάντοτε τη σήψη και τη διαφθορά.
Ελληνίδες και έλληνες,
Στις δεδομένες οικονομικές και κοινωνικές αντιξοότητες που έχουν συσσωρευτεί, ας συμπεριφερθούμε επιτέλους υπεύθυνα. Ας αποδείξουμε στην κοινωνία και ειδικά στη νέα γενιά, ότι σε αυτή τη κρίσιμη καμπή για τον τόπο, θα επικρατήσει η ενότητα και η συλλειτουργία. Ας αποδείξουμε ενόψει της έναρξης των εις βάθος διαπραγματεύσεων και δεδομένων των μαξιμαλιστικών θέσεων που προβάλλει η τουρκική πλευρά, ότι θα κατέλθουμε στις συνομιλίες με στόχο το εθνικό καλό και όχι τη κομματική συσπείρωση.
Ας αποδείξουμε, έστω και τώρα, κόμματα και πολιτική ηγεσία ότι μπορούμε να καταστήσουμε την πατρίδα μας μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, του μέλλοντος, της ελπίδας και της προοπτικής, που θα προσφέρει προστασία και ίσες δυνατότητες προοπτικής σε όλους τους νόμιμους κατοίκους της. Προϋπόθεση είναι μια λύση του κυπριακού που, θα τερματίζει την κατοχή και τον εποικισμό, θα απαλλάσσει την Κύπρο από τα ξένα στρατεύματα και τις ξένες εξαρτίσεις, θα αποκαθιστά και θα διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες του συνόλου των νομίμων πολιτών. Εχουμε δημιουργήσει τις συνθήκες για τη διεξαγωγή μιας διαδικασίας, χωρίς περιοριστικά χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησία, που θα οδηγήσει στο τερματισμό του απαράδεκτου κατοχικού στάτους κβο, ενώ μετά από επίμονες διπλωματικές προσπάθειες, πετύχαμε να εμπλέξουμε την Τουρκία σ΄ αυτή τη διαδικασία. Σ΄αυτή την προσπάθεια απαραίτητη είναι η διαφύλαξη της ενότητας στο εσωτερικό μέτωπο, γιατί ο δρόμος προς τη λύση του Κυπριακού δεν θα είναι εύκολος και οι διαπραγματεύσεις επίμονες.
Αυτό είναι το ιστορικό μας χρέος, έναντι στις απελθούσες και επερχόμενες γενεές των Ελλήνων της Κύπρου. Και σε αυτή μας την οφειλή, ας έχουμε αείποτε φάρο αγωνιστικότητας και έμπνευσης, τη ζωή και το παράδειγμα αυτοθυσίας που μας καταλείπει ο τιμώμενος σήμερα ήρωας.
Αιωνία σου η μνήμη, αθάνατε νεκρέ, ΕΛΛΗΝΑ ΗΡΩΑ Τσιγαρίδη.
ΙΩΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης