Σεβαστό Ιερατείο
Σεβαστοί συγγενείς,
Με χρονική καθυστέρηση σαράντα ολόκληρων ετών, στεκόμαστε σήμερα μπροστά στα λείψανα ενός ακόμα τραγικού θύματος της τουρκικής θηριωδίας του ‘74. Κατακλυσμένοι με αισθήματα ευλάβειας και συγκίνησης, οδηγημένοι από το εθνικό και θρησκευτικό μας χρέος, απευθύνουμε το ύστατο χαίρε στη φονευθείσα Μαρικκού Χριστοφή του Γιακουμή.
Γράφεται σήμερα ο επίλογος της τραγικής ιστορίας μια άξιας Κύπριας πατριώτισσας, τα οστά της οποίας ανευρέθηκαν το 2010 στη Μαράθα και ταυτοποιήθηκαν, στα πλαίσιο του προγράμματος εκταφής και αναγνώρισης της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων.
Η Μαρικκού Χριστοφή του Γιακουμή, αντίκρισε το πρώτο φως της ζωής, στην Κώμη Κεπήρ το 1885. Με την ενηλικίωση της, ενώνεται με τα δεσμά του γάμου με το Χριστοφή, αγωνιστή στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τον οποίο θα αποκτήσουν τα παιδιά τους, Μιχάλη και Ελένη. Μέχρι το 1965 οπόταν και αποβιώνει ο σύζυγός της, διαμένει στο χωριό Επτάκωμη ενώ στη συνέχεια μετοικεί στην Περιστερώνα Αμμοχώστου. Μεσολαβεί για μικρό χρονικό διάστημα, η διαμονή της στην Αγγλία, όπου εν τω μεταξύ είχε εγκατασταθεί η κόρη της Ελένη.
Η κυρά Μαρικκού βιώνει τις τραγικές στιγμές της Εισβολής, ήδη σε προχωρημένη ηλικία. Παρόλα ταύτα, όπως και οι υπόλοιποι κάτοικοι των χωριών της Μεσαορίας, κατά το διάστημα που μεσολάβησε από την απόβαση, μέχρι την δεύτερη φάση της εισβολής, παραμένει στην οικία της αφού το θέατρο το συγκρούσεων διεξαγόταν βόρεια της Λευκωσίας.
Το πρωινό ωστόσο της 14ης Αυγούστου, η εδαφική προέλαση του Αττίλα, έρχεται να ταράξει την ανήσυχη ηρεμία που επικρατούσε στο χωριό. Οι περισσότεροι κάτοικοι της Περιστερώνας εγκαταλείπουν τα μέρη τους μεταβαίνοντας σε πιο ασφαλισμένες περιοχές. Τριάντα πέντε, περίπου κάτοικοι, ανάμεσα στους οποίους και η Μαρικκού Χριστοφή, αποφασίζουν να παραμείνουν στο χωριό τους. Όλοι μεγάλοι σε ηλικία. Όλοι με την ίδια αφέλεια ότι ο ιταμός εισβολέας, θα σεβόταν τουλάχιστον την ηλικία τους.
Τρεις ημέρες αργότερα οι τουρκικές δυνάμεις, θέτουν υπό τον έλεγχό τους την περιοχή, προκαλώντας τρόμο στους λιγοστούς εναπομείναντες κατοίκους. Τους συγκεντρώνουν όλους στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Αναστασίου και αφότου βεβαιώνονται ότι είναι άμαχοι, τους επιτρέπουν να επιστρέψουν, με την προϋπόθεση ότι θα παραμείνουν στα σπίτια τους.
Στις 28 Αυγούστου, τα τουρκικά στρατεύματα μαζεύουν και πάλι τους εγκλωβισμένους πλέον, κατοίκους της Περιστερώνας και τους μεταφέρουν στη Γύψου, η οποία μετατρέπεται σε χώρο συγκεντρώσης αιχμαλώτων. Η Χριστοφή όμως, όπως και ακόμη δύο πρόσωπα, δεν παρουσιάζονται, προκαλώντας την ανησυχία των συγχωριανών τους.
Έκτοτε και μέχρι το 2010 η τύχη τους παραμένει άγνωστη. Σε ομαδικό τάφο στην Μαράθα, στα πλαίσια του έργου της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, εντοπίζονται και ταυτοποιούνται με ανθρωπολογικές και γενετικές εξετάσεις, τα οστά τριών προσώπων, πρόκειται για του Κλείτου Ζένιου, του Γεώργιου Κκαντωνή και της Μαρικκούς Χριστοφή.
Η πολύχρονη καρτερία, η για δεκαετίες καθημερινή αγωνία για διαλεύκανση της τύχης της πολυαγαπημένης της μητέρας, λυγίζει την κόρη της Ελένη που κατά τραγικό τρόπο, εγκαταλείπει τα εγκόσμια λίγο προτού αρχίσει η οικογενειακή λύτρωση. Την ανακούφιση όμως της λοιπής οικογένειας, σύντομα διαδέχεται ο πόνος και η οργή. Συνειδητοποιούν κατά την ενημέρωση ότι, ο θάνατος της υπερήλικης τότε μητέρας και γιαγιά τους, είχε επέλθει από σφαίρες πυροβόλου όπλου.
Σεβαστέ μου κύριε Μιχάλη,
αγαπητά εγγόνια και λοιποί συγγενείς,
Μου είναι απίστευτα δύσκολο, να αποτυπώσω σε έναν επικήδειο, όσα εσείς και οι υπόλοιπες οικογένειες των αγνοούμενων συμπατριωτών μας, βίωσαν ή εξακολουθούν να βιώνουν. Τα όσα νιώθουμε για την εγκληματική πράξη και τον αποτρόπαιο θάνατο μιας ανυπεράσπιστης γιαγιάς, ηλικίας 89 ετών, η οποία φονεύτηκε άνανδρα από πυροβόλο όπλο τούρκου εισβολέα. Η επίσημη πολιτεία, οι παρευρισκόμενοι και σύσσωμη η κυπριακή κοινωνία, σας υποβάλλουμε σήμερα τα συλλυπητήρια και την συμπόνια μας για τον τραγικό χαμό του δικού σας ανθρώπου. Η δική σας απώλεια, είναι σήμερα απώλεια όλης της Κύπρου που πενθεί με την οικογένεια σας.
Ελληνίδες και Έλληνες
Παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια, παρά το πολυσήμαντο έργο της Διερευνητικής Επιτροπής, η άρνηση της τουρκικής πλευράς να συνεργαστεί αδιάλειπτα και με ειλικρίνεια στο ανθρωπιστικό ζήτημα των αγνοουμένων, εγείρει εν έτη 2014 και για πολλοστή φορά, μείζον ζήτημα ηθικής τάξης. Αλίμονο εάν αυτές είναι οι αξίες για τις οποίες διαβεβαίωνε με την ανάληψη των νέων του καθηκόντων ο κύριος Ερντογάν, ότι η Τουρκία υπηρετεί.
Για ποιες οικουμενικές αξίες αναφέρονται οι αξιωματούχοι της Άγκυρας, όταν για τέσσερις δεκαετίες στην Κύπρο, παραβιάζουν κατάφορα πλήθος αρχών του Διεθνούς Δικαίου; Όταν ακόμα και μετά το74, στα κατεχόμενα έχουν συντελεστεί και συνεχίζονται, η εθνοκάθαρση και ο εποικισμός, ο σφετερισμός και η εκμετάλλευση των περιουσιών μας. Η υβριστική βεβήλωση της θρησκευτικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς;
Μόνιμη, κορυφαία και αμετάθετη προτεραιότητα μας, αποτελεί η εντατικοποίηση των προσπαθειών για απελευθέρωση και επανένωση της κοινής με τους Τουρκοκύπριους, μας πατρίδας. Τα εγκληματικά λάθη του μακρινού και πρόσφατου παρελθόντος, δεν αφήνουν ούτε το περιθώριο, ούτε το δικαίωμα διάψευσης της ελπίδας του πολύπαθου λαού μας. Ιδιαίτερα της νέας γενιάς, που μεγαλώνει σε μια πατρίδα ακρωτηριασμένη, σε μια πατρίδα που δεν επιτρέπει την απόλαυση δικαιωμάτων, που για τον υπόλοιπο κόσμο, θεωρούνται αυτονόητα και αναφαίρετα.
Για την επανόρθωση αυτών των δικαιωμάτων, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε. Με την τουρκική αδιαλλαξία όχι μόνο να μην μας πτοεί, αλλά αντίθετα, να μας πεισμώνει ακόμα περισσότερο για την επίτευξη μιας δίκαιης, βιώσιμης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης, το συντομότερο δυνατό. Που θα επανορθώνει στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τη συνταγματική και εδαφική διάρρηξη, που παράνομα και με τη βία των όπλων προκάλεσε στο νησί η Τουρκία. Μιας λύσης, που οι μόνες εγγυήσεις που θα πρέπει να περιλαμβάνει, θα είναι αυτές της συνδημιουργίας, της ανάπτυξης και της προόδου για όλους τους νόμιμους κατοίκους της χώρας.
Προσευχόμαστε σήμερα στον Ύψιστο, στις δύσκολες ημέρες που έπονται, να φωτίζει το δρόμο μας η συναίσθηση του χρέους και της αποστολής. Αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη, έναντι στις απελθούσες και κυρίως στις επερχόμενες γενεές των Ελλήνων της Κύπρου. Γενεές, την επιβίωση των οποίων στο τόπο των πατέρων τους, οφείλουμε και μπορούμε να διασφαλίσουμε.
Συμφιλιωμένοι με το παρελθόν μας και μονιασμένοι για το μέλλον μας, ας έχουμε αείποτε φάρο αγωνιστικότητας και έμπνευσης, τους αγώνες και τις θυσίες των, υπέρ πατρίδος πεσόντων αδελφών μας κατά το 1974.
Αιωνία ας είναι η μνήμη σου, σεβαστή Μαρικκού Χριστοφή και καλή λευτεριά στην Κύπρο μας, που σήμερα σε υποδέχεται.
ΙΩΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης