Την αξιολόγηση των προτεραιοτήτων του Κρατικού Αρχείου για το 2015, συζήτησε ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου, στο πλαίσιο της σημερινής επίσκεψής του στο Κρατικό Αρχείο.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνάντησης που είχε με τη Διευθύντρια και λειτουργούς του Κρατικού Αρχείου, ο κ. Υπουργός δήλωσε: «Οι στόχοι μας κινούνται σε δύο βασικούς άξονες: στην προστασία του Κρατικού Αρχείου και στην αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών προς τους ερευνητές και μελετητές. Καθορίσαμε τις προτεραιότητες μας με βάση αυτούς, εξετάσαμε ζητήματα που αφορούν τις εγκαταστάσεις του Κρατικού Αρχείου και του Αρχειοφυλακείου και αξιολογήσαμε προτάσεις προς επίλυσή τους. Ως Κυβέρνηση, αποδίδουμε στο Κρατικό Αρχείο τη βαρύτητα που χρειάζεται να έχει ένας οργανισμός που ασχολείται με την αρχειακή κληρονομιά του τόπου, ο οποίος είναι πολύτιμος για την ιστορία του λαού μας και πρέπει να προσφέρει τη δυνατότητα σε όλους τους ερευνητές να μελετήσουν και να έχουν πρόσβαση στις αναγκαίες πληροφορίες που ουσιαστικά καταγράφουν την ιστορία μας. Προτεραιότητα μας είναι η εξασφάλιση κατάλληλου κτηριακού χώρου για τις παρεχόμενες υπηρεσίες του Κρατικού Αρχείου, αλλά και για την φύλαξη του τόσο σημαντικού αρχειακού υλικού».
Ο κ. Νικολάου αναφέρθηκε στον αναβαθμισμένο ρόλο που πρέπει να έχει το Κρατικό Αρχείο και στην αποστολή του, και έκανε ειδική αναφορά στην εντατικοποίηση της προσπάθειας ψηφιοποίησης των αρχειακών συλλογών, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, και ειδικότερα των πολύ σημαντικών συλλογών από εύθραυστα αρχεία. Σημείωσε ότι το Κρατικό Αρχείο πρόσφατα έχει επωμιστεί το βάρος της συντήρησης του αρχείου του Κτηματολογίου της Λάρνακας το οποίο έχει υποστεί ζημιά συνεπεία των τελευταίων πλημμυρών. Το αρχείο αυτό έχει φυλαχθεί, είπε, αλλά χρειάζεται να αρχίσει η σταδιακή συντήρησή του γιατί πρόκειται για έγγραφα που είναι αναγκαία για τους χρήστες τους και απαραίτητα για σκοπούς του Κτηματολογίου.
Ο κ. Υπουργός σημείωσε ότι προχωρά, ταυτόχρονα, η πλήρης εφαρμογή των προγραμμάτων διαχείρισης αρχείου και εντός του 2015 στόχος είναι να δοθεί πρόσβαση στους καταλόγους των αρχειακών συλλογών μέσω διαδικτύου και μέσω της αναβαθμισμένης πλέον ιστοσελίδας του Κρατικού Αρχείου που αναμένεται να λειτουργήσει μέχρι το τέλος Ιανουαρίου.
Επιπρόσθετα, ο κ. Υπουργός αναφέρθηκε στην επαναδραστηριοποίηση της επιτροπής για την διαφύλαξη της εθνικής αρχειακής κληρονομιάς, η οποία είχε συσταθεί το 1999, αναθεωρήθηκε η σύνθεση της το 2004, και έκτοτε δεν έχει δραστηριοποιηθεί στο σημαντικό έργο που όφειλε να επιτελέσει. Η Επιτροπή αυτή συστάθηκε με σκοπό τη διαφύλαξη της καταγραμμένης μνήμης του κόσμου και συμβάλλει στην προσπάθεια που γίνεται από πλευράς της UNESCO – μέσω του προγράμματος Memory of the World – για διαφύλαξη της εθνικής μας κληρονομιάς, δηλαδή όλων των συλλογών αρχείου που συνιστά την αρχειακή μας κληρονομιά, είτε αυτές ανήκουν στον δημόσιο τομέα, είτε είναι συλλογές που τηρούνται στον ιδιωτικό τομέα. Ο κ. Νικολάου σημείωσε ότι υπάρχουν πολύ σημαντικές συλλογές, και πολλές από αυτές άγνωστες για τους μελετητές, αλλά ιδιαίτερα ουσιαστικές για την κληρονομιά του τόπου, γι’ αυτό τον λόγο η Επιτροπή θα κληθεί να καταρτίσει εντός του 2015 πρόγραμμα καταγραφής του αρχειακού υλικού, δημιουργίας αρχειακού μητρώου και πρόσβασης σε αυτό από τους μελετητές. Υπογράμμισε ότι στόχος είναι η διαφύλαξη της αρχειακής μας κληρονομιάς μέσα από την καταγραφή όλων των αρχείων, είτε πρόκειται για βιβλία, είτε για έγγραφα, και επεσήμανε ότι υπάρχουν σημαντικές συλλογές σε σχολικές και ιδιωτικές βιβλιοθήκες, άλλες που τηρούνται σε Μονές ή άλλες εκκλησιαστικές συλλογές και οι οποίες θα πρέπει να περιληφθούν στην καταγραφή.
Ο κ. Νικολάου επισήμανε ότι στα πλαίσια των προεκλογικών εξαγγελιών του Προέδρου της Δημοκρατίας, έχει προχωρήσει η ολοκλήρωση του σημαντικού νομοσχεδίου που αφορά το δικαίωμα πρόσβασης του κάθε πολίτη σε πληροφορίες, είτε αυτές εμπίπτουν σε αρχεία που τηρούνται από το Κρατικό Αρχείο είτε σε πληροφορίες που δυνατό να παραχωρηθούν από τα αρμόδια Υπουργεία και Τμήματα. Το βάρος της σύνταξης του συγκεκριμένου νομοσχεδίου έχει επωμιστεί το Κρατικό Αρχείο και πρόσθεσε ότι αυτό είναι μια απαίτηση που προβάλλεται στα πλαίσια της διαφάνειας και της διεύρυνσης της δημοκρατίας στο τόπο μας. Δυστυχώς, συμπλήρωσε, η Κύπρος είναι μεταξύ των κρατών που δεν διαθέτουν θεσμοθετημένη διαδικασία πρόσβασης, γι’ αυτό το προτεινόμενο νομοσχέδιο εντάσσεται στις προτεραιότητες του Υπουργείου μας. «Πρόκειται περί ενός πολύπλοκου νομοσχεδίου, στο οποίο εμπλέκονται πάρα πολλές κρατικές υπηρεσίες και από τις οποίες έχουν ζητηθεί οι απόψεις τους. Τον συντονισμό τον έχει αναλάβει το Κρατικό Αρχείο, ολοκληρώθηκε ο δημόσιος διάλογός και τώρα το προτεινόμενο νομοσχέδιο βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και πιστεύουμε ότι σύντομα θα το καταθέσουμε για ψήφιση στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο πολίτης θα μπορεί να ενημερωθεί για οποιοδήποτε θέμα τον ενδιαφέρει, πλην των θεμάτων ασφάλειας του κράτους και ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Για οποιεσδήποτε πληροφορίες μπορεί να αποτείνεται μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας που ορίζεται στα πλαίσια του νομοσχεδίου. Ρυθμίζεται η δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορία στην περίπτωση που η αρμόδια υπηρεσία αρνηθεί την παραχώρηση της, όπου ο πολίτης μπορεί να αποταθεί σε ανώτατα όργανα ή ακόμη και στο δικαστήριο σε περίπτωση άρνησης της τελευταίας. Επίσης, ρυθμίζεται και ο χρόνος ανταπόκρισης στην απαίτηση για πρόσβαση», κατέληξε ο κ. Υπουργός.