Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου, εκπροσώπησε την Κύπρο στις εργασίες του Συμβουλίου Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε στις 7 και 8 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες.
Σε συζήτηση για την πρόταση κανονισμού για τη δήμευση και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν προϊόν εγκλήματος, οι Υπουργοί των κρατών μελών αποφάσισαν την υιοθέτηση νέων αποτελεσματικών μέτρων καταπολέμησης του διασυνοριακού εγκλήματος, περιλαμβανομένης και της διαφθοράς. Σύμφωνα με τα μέτρα αυτά, τα κμ θα έχουν πια τη δυνατότητα για δήμευση και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν προϊόν εγκλήματος, χωρίς την εξασφάλιση προηγούμενης καταδικαστικής απόφασης. Η ρύθμιση αυτή, ουσιαστικά θα επιτρέπει στις διωκτικές αρχές να εξασφαλίζουν διατάγματα δήμευσης, τα οποία αν και θα συνδέονται με εγκληματικές δραστηριότητες, εντούτοις δεν θα εκδίδονται αποκλειστικά στα πλαίσια ποινικής διαδικασίας. Με αυτό τον τρόπο οι αρμόδιες αρχές θα μπορούν να δρουν άμεσα, παγώνοντας περιουσιακά στοιχεία υπόπτων πριν από την έκδοση καταδικαστικής απόφασης, γεγονός που θα λειτουργεί ως αποτρεπτικό μέτρο για πράξεις διαφθοράς. Επίσης, η νέα πρόταση προβλέπει διευρυμένο πεδίο εφαρμογής, που επεκτείνει την εφαρμογή των αποφάσεων δήμευσης και σε περιουσιακά στοιχεία τα οποία βρίσκονται εκτός της επικράτειας του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, περιορίζοντας έτσι τη δυνατότητα απόκρυψης των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι νέες αυτές ρυθμίσεις, παρέχουν πρόσθετα εργαλεία στις διωκτικές αρχές των κρατών μελών, καθιστώντας τις διαδικασίες δίωξης πιο αποτελεσματικές και λιγότερο χρονοβόρες.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, κατά τη διάρκεια της παρέμβασης του, εξήρε τη σημασία του νέου πλαισίου που προτείνεται, το οποίο στηριζόμενο πάνω στο υφιστάμενο ευρωπαϊκό κεκτημένο, παρέχει αυξημένες δυνατότητες στα κράτη μέλη τόσο για προληπτική όσο και για κατασταλτική δράση. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, η δυνατότητα για κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων χωρίς καταδικαστική απόφαση, αποτελεί ένα πολύ δυνατό όπλο στη φαρέτρα των αρμοδίων εθνικών αρχών για πρόληψη και καταστολή του διασυνοριακού εγκλήματος. Περαιτέρω, η επέκταση του πεδίου εφαρμογής και η δυνατότητα δήμευσης περιουσιακών στοιχείων σε άλλα κράτη μέλη, αποστερεί από όσους συμμετέχουν σε πράξεις οργανωμένου εγκλήματος που περιλαμβάνουν τη διαφθορά, τη δυνατότητα να αποκρύπτουν τα περιουσιακά στοιχεία που εξασφαλίζουν και τα οποία αποτελούν προϊόν παράνομης δραστηριότητας.
Όσον αφορά την πρόταση για αναθεώρηση του Κανονισμού για τη διεθνή δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης επεσήμανε ότι η Κύπρος ευθυγραμμίζεται με την προσπάθεια για εξεύρεση λύσης για κατάργηση της κήρυξης εκτελεστότητας σε όλες τις αποφάσεις γονικής μέριμνας. Τόνισε ότι η λύση που θα συμφωνηθεί θα πρέπει να έχει ως στόχο πάνω από όλα την προστασία των ίδιων των παιδιών, της διαφύλαξης της σχέσης τους με τους γονείς τους και την αποκατάσταση των σχέσεων αυτών το συντομότερο δυνατό. Περαιτέρω, τόνισε ότι θα πρέπει να επιτευχθεί η επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών, καθώς επίσης και η μείωση του κόστους για τις ενδιαφερόμενες πλευρές. Σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα άρνησης, εξήγησε ότι οι λόγοι άρνησης θα πρέπει να είναι απόλυτα σαφείς και όσο το δυνατό πιο περιορισμένοι ώστε να μην οδηγούμαστε σε μια δεύτερη δίκη. Ο κ. Νικολάου επεσήμανε τέλος ότι για να μπορέσουν τα κράτη μέλη να διαμορφώσουν τελική άποψη ως προς το ποιο θα είναι το σύστημα εκτέλεσης διασυνοριακών αποφάσεων, θα πρέπει να αποσαφηνιστούν συγκεκριμένα ζητήματα που συνδέονται με το θέμα, όπως για παράδειγμα ο μηχανισμός παράκαμψης.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την αποκρυπτογράφηση δεδομένων, ο Υπουργός Δικαιοσύνης επεσήμανε ότι το θέμα είναι αλληλένδετο με το ζήτημα τήρησης τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, το οποίο θα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστεί. Στο πλαίσιο αυτό, εξέφρασε τη στήριξη του για τα τεχνικά μέτρα που προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ανακοίνωση της 13ης Οκτωβρίου, και τόνισε ότι θα πρέπει να εξευρεθούν τρόποι υλοποίησής τους σε εθνικό επίπεδο. Συνεχίζοντας, αναφέρθηκε στη σημασία της εκπαίδευσης, την ανάγκη για συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και ειδικότερα στην έναρξη διαβούλευσης με τους παρόχους και τη συνεργασία με την Europol και Eurojust. Τόνισε δε, ότι η οποιαδήποτε λύση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα ανθρώπινα δικαιώματα, την αρχή της αναλογικότητας και την ίδια στιγμή να διασφαλίζει τη νομιμότητα κατά τη διαδικασία συλλογής των δεδομένων.
Τέλος, όσον αφορά το θέμα της διατήρησης τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, ο κ. Νικολάου τόνισε την ανάγκη για περιορισμό των κατηγοριών των δεδομένων που θα μπορούσαν να διατηρηθούν και τη διασφάλιση της προστασίας των αποθηκευμένων δεδομένων από κινδύνους κατάχρησης. Ανέφερε επίσης ότι το χρονικό διάστημα διατήρησης θα πρέπει να περιορίζεται στο απολύτως αναγκαίο, έτσι ώστε ο αντίκτυπος έναντι των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων να μειωθεί στον ελάχιστο βαθμό.
Ο κ. Νικολάου επιστρέφει στην Κύπρο το Σάββατο, 9 Δεκεμβρίου.
Βρυξέλλες, 8 Δεκεμβρίου 2017