Εκφράζουμε την ικανοποίηση μας για το γεγονός ότι στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορά στην Κατάσταση του Κράτους Δικαίου, καταγράφονται οι μεταρρυθμιστικές ενέργειες που έγιναν προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ήδη στην έκθεση της Moneyvall, καταγράφεται συμμόρφωση της χώρας μας και στις σαράντα παραμέτρους αξιολόγησης, αλλά και η πρόοδος που σημειώνει η Κύπρος στο θέμα του ξεπλύματος χρήματος.
Στα πιο πάνω προστέθηκε, χθες, και η Δεύτερη Έκθεση Συμμόρφωσης της Κύπρου, από την GRECO, που αφορά στην Πρόληψη της Διαφθοράς στα Μέλη του Κοινοβουλίου, στη Δικαστική Εξουσία και στις Εισαγγελικές Αρχές.
Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι έχουν εφαρμοστεί πλήρως οι συστάσεις για τη Δικαστική Εξουσία και έχει καταγραφεί σημαντική πρόοδος για τις Εισαγγελικές Αρχές. Παραμένει προς υλοποίηση μια μόνο σύσταση που αφορά στην αυτονομία των νομικών λειτουργών και κατηγόρων και αυτή η σύσταση πολύ σύντομα θα ικανοποιηθεί με νομοσχέδιο, το οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα σοβαρές εκκρεμότητες, που αφορούν στη συμμόρφωση με τις συστάσεις, για τα μέλη του Κοινοβουλίου. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει η Βουλή να επιταχύνει τις εσωτερικές της διαδικασίες και προς τούτο απευθύνω έκκληση στη βουλή για υλοποίηση των συστάσεων που αναφέρονται στην έκθεση της Greco.
Η κυβέρνηση καταβάλλει διαρκή προσπάθεια για θωράκιση της χώρας από τα φαινόμενα διαφθοράς. Για τον σκοπό αυτό έχει προβεί σε σειρά ενεργειών και στην προώθηση δέσμης νομοθετημάτων.
Εννέα κυβερνητικά νομοσχέδια έχουν υπερψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπως η θεσμοθέτηση ανώτατων ορίων θητείας Προέδρου της Δημοκρατίας, η ενίσχυση της δυνατότητας των αρχών για δέσμευση και δήμευση περιουσιών που αποκτήθηκαν από παράνομες δραστηριότητες, η δημιουργία θεσμικού πλαισίου για υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου για καταπολέμηση της διαφθοράς στην Αστυνομία, η επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης και ο εκσυγχρονισμός των δικαστηρίων. Η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης, διαιρείται σε εννέα πολιτικές εκ των οποίων οι έξι έχουν ολοκληρωθεί. Συγκεκριμένα:
- Σύσταση διοικητικού δικαστηρίου
- Σύσταση διοικητικού δικαστηρίου διεθνούς προστασίας
- Καθορισμός αντικειμενικών κριτηρίων για την πρόσληψη, αξιολόγηση και προαγωγή δικαστών
- Έναρξη εφαρμογής ηλεκτρονικής διακυβέρνησης
- Διαχείριση υποθέσεων με μεγάλη καθυστέρηση δηλαδή backlog.
- Δημιουργία σχολής δικαστών.
Πέραν των πιο πάνω, η κυβέρνηση έχει προωθήσει νομοθετικά μέτρα για την ενίσχυση μηχανισμού ελέγχου στο πλαίσιο του πόθεν έσχες. Περαιτέρω, έχει ετοιμαστεί και έχει εγκριθεί με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Εθνική Στρατηγική κατά της Διαφθοράς και έχει ολοκληρωθεί η δημιουργία και λειτουργία μονάδων ή διευθύνσεων εσωτερικού ελέγχου σε όλα τα Υπουργεία.
Για δέκα νομοσχέδια εκκρεμεί η ολοκλήρωση της εξέτασης τους από το κοινοβούλιο μεταξύ των οποίων τα ακόλουθα:
1. Η σύσταση εμπορικού δικαστηρίου και ναυτοδικείου και η δημιουργία ειδικής δικαιοδοσίας εκδίκασης διαφορών που προκύπτουν από ή σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις ή αξιόγραφα,
2. Η συμμόρφωση της διοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος,
3. Η προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς (whistleblowers) τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
4. Η σύσταση της ανεξάρτητης αρχής κατά της διαφθοράς.
Τέλος, υπό διαμόρφωση βρίσκονται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης:
- Η δημιουργία και διατήρηση μητρώου για την εγγραφή προσώπων που εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων (lobbying), το οποίο εντός των προσεχών ημερών θα υποβληθεί εκ νέου στη Βουλή και
- Η δέσμη νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό του δικαστικού συστήματος, μεταξύ άλλων, για την αναδιάρθρωση του Ανώτατου Δικαστηρίου και τη θέσπιση διαδικασιών ελέγχου (checks and balances), τη λειτουργία ξεχωριστού εφετείου και τη διεύρυνση του δικαστικού Συμβουλίου με δικηγόρους και δικαστές από όλες τις βαθμίδες. Τα νομοσχέδια αυτά συζητούνται εντατικά σε ad hoc επιτροπή υπό την προεδρία μου, που συστάθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτό και σύντομα θα τεθούν εκ νέου ενώπιον της Βουλής για ψήφιση.
Είναι προφανές ότι το κλειδί για την καταπολέμηση της διαφθοράς βρίσκεται στην πολιτική βούληση, στη δημιουργία αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου, αλλά και σε μια ευρεία πολιτική και κοινωνική συμμαχία, που θα στοχεύει στη δημιουργία συνθηκών διαφάνειας και λογοδοσίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση στοχεύει και η πρωτοβουλία που έχει αναλάβει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο πλαίσιο της οποίας θα ανακοινώσει την επόμενη περίοδο σειρά νέων μέτρων, που ενισχύουν περαιτέρω το υπάρχον πλαίσιο λογοδοσίας, διαφάνειας και καταπολέμησης της διαφθοράς.