Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ, στις Κεντρικές Φυλακές, στην τελετή λήξης των μαθημάτων του Σχολείου του Τμήματος Φυλακών, για να συγχαρούμε τους μαθητές του Σχολείου, οι οποίοι ολοκληρώνουν τη σχολική τους χρονιά για φέτος.
Αγαπητοί σπουδαστές,
Θα ήθελα, πρώτα απ’ όλα, να σας συγχαρώ ως Υπουργός Δικαιοσύνης και εκ μέρους της Πολιτείας, που εθελοντικά ενταχθήκατε στο πρόγραμμα της εκπαίδευσης του Τμήματος Φυλακών. Είναι πραγματικά αξιέπαινη η προσπάθεια που καταβάλλετε για την επιμόρφωσή σας. Η εμπλοκή των κρατουμένων σε μαθήματα, ως μια προσπάθεια να εκμεταλλευτούν εποικοδομητικά την περίοδο παραμονής τους στις Φυλακές, είναι αξιοθαύμαστη και πρέπει να ενθαρρύνεται με κάθε τρόπο, καθώς ενισχύει ταυτόχρονα και τα εφόδια τα οποία θα διαθέτουν όταν επανενταχθούν στην κοινωνία.
Η σημερινή τελετή λήξης των μαθημάτων του Σχολείου του Τμήματος Φυλακών πραγματοποιείται με κύριο στόχο την έμφαση και ενίσχυση του θεσμού της εκπαίδευσης εντός του Τμήματος. Η συνεύρεση μαθητών-κρατουμένων, με τη Διεύθυνση του Τμήματος Φυλακών, τους λειτουργούς του Υπουργείου Παιδείας, του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, των εκπαιδευτικών, εκπροσώπων της Εκκλησίας και της Πολιτείας σε αυτό το χώρο, καταδεικνύει την αναγνώριση και τη σημασία του έργου που επιτελείται για ενίσχυση του επιπέδου μόρφωσης, εκπαίδευσης και κατάρτισης των κρατουμένων, στα πλαίσια της γενικότερης προσπάθειας που καταβάλλεται προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού του σωφρονιστικού μας συστήματος.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες, πρέπει να αναφέρω ότι είναι με μεγάλη ικανοποίηση και αισθήματα συγκίνησης που είμαστε σήμερα σε θέση να πούμε ότι βρισκόμαστε στο καλύτερο επίπεδο λειτουργίας των Φυλακών, σε όλα τα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας και αυτό είναι ένα γεγονός που αναγνωρίζεται από το σύνολο της κυπριακής κοινωνίας. Η πολιτική εκσυγχρονισμού του σωφρονιστικού μας ιδρύματος έχει επιφέρει θετικά αποτελέσματα μέχρι στιγμής και με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να συγχαρώ τη Διεύθυνση των Φυλακών για την ορθότητα των αποφάσεων και των χειρισμών της σε χρονίζοντα ζητήματα, που αφορούσαν την δυσλειτουργικότητα και τις προβληματικές συμπεριφορές εντός των Φυλακών.
Βάσει του στρατηγικού σχεδίου που εφαρμόζεται εδώ και δύο χρόνια, όπως επίσης και στον στρατηγικό μας σχεδιασμό που έχει ετοιμαστεί για την περίοδο 2017 – 2019, δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση των συνθηκών κράτησης και διαβίωσης των φυλακισμένων, ακολουθώντας τα πρότυπα που ορίζονται διεθνώς για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στα πλαίσια αυτά αναθεωρήθηκαν και ενισχύθηκαν τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Σχολείου των Φυλακών, δίνοντας την ευκαιρία στους φυλακισμένους που το επιθυμούν, να αποκτήσουν απολυτήριο γυμνασίου και απολυτήριο λυκείου, ν’ αποκτήσουν μια επαγγελματική κατάρτιση, ακόμα και να φοιτήσουν σε πανεπιστήμιο, ώστε να αξιοποιούν παραγωγικά τον χρόνο παραμονής τους στις φυλακές και να αυξάνουν τις ευκαιρίες και δυνατότητες ενσωμάτωσης τους στην κοινωνία, μετά την αποφυλάκισή τους.
Ειδικότερα, από την περίοδο 2015-2016 εφαρμόζεται το Εσπερινό Σχολείο που λειτουργεί από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και από το 2016 -2017 το Εσπερινό Γυμνάσιο και Λύκειο. Ταυτόχρονα, λειτουργούν προγράμματα που προσφέρουν την δυνατότητα απόκτησης πιστοποιήσεων για συγκεκριμένες εκπαιδεύσεις, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν μετά την αποφυλάκιση για σκοπούς εξεύρεσης εργασίας. Επιπρόσθετα, λειτουργούν επιμορφωτικά προγράμματα, τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τρόπων δημιουργικής απασχόλησης.
Πρέπει να σημειωθεί ότι πέραν του μισού αριθμού – συνολικά 396 – των κρατουμένων φοιτά στα σχολεία των Φυλακών, ενώ 12 φοιτούν σε ακαδημαϊκά ιδρύματα - πανεπιστήμια, και από τα αποτελέσματα τους φαίνεται ότι τα πάνε πολύ καλά. Από το 2015 υιοθετήθηκε και λειτουργεί η καινοτομία του καλοκαιρινού σχολείου εντός των Φυλακών.
Στόχος μας είναι να αναβαθμίζονται και να εκσυγχρονίζονται διαρκώς τα προγράμματα του Σχολείου των Φυλακών, ώστε να συμβαδίζουν πλήρως με το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Μετά τη συνυπογραφή των Μνημονίων Συνεργασίας που υπογράψαμε με το Πανεπιστήμιο Νεάπολις και το Ιδρυμα Πολυζωϊδη της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, προχωρήσαμε στη διαδικασία σύναψης συνεργασίας και με άλλα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας.
Περαιτέρω, βελτιώθηκαν τα ψυχαγωγικά προγράμματα για τους κρατούμενους, διευρύνθηκαν οι ευκαιρίες δημιουργίας, καλλιέργειας και ανάδειξης της δικής τους προσωπικότητας, μέσω του θεάτρου, της τέχνης, και αυξήθηκαν οι δυνατότητες και τα μέσα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο, αυξάνοντας παράλληλα τις ευκαιρίες κοινωνικοποίησης και ενσωμάτωσης τους στην κοινωνία, μετατρέποντας χώρους που στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν ως θάλαμοι για να διαμένουν οι κρατούμενοι σε γυμναστήρια με σύγχρονα όργανα γυμναστικής και χώρους ψυχαγωγίας.
Όλοι έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση. Οι κρατούμενοι έχουν τα ίδια ακριβώς δικαιώματα πρόσβασης στην εκπαίδευση όπως και οι ελεύθεροι πολίτες. Είναι γεγονός ότι η εκπαίδευση στις Φυλακές, αποτελεί μέρος του ψυχολογικού συμβολαίου μεταξύ των κρατουμένων και της κοινωνίας, ώστε να διατηρηθεί η σύνδεση των κρατουμένων με τον κοινωνικό ιστό, διευκολύνοντας την ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία.
Η ανθρωποκεντρική αντιμετώπιση των κρατουμένων, αποτελεί κύριο άξονα της σωφρονιστικής πολιτικής του προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας και σκοπό έχει τη διάνοιξη γεφυρών επικοινωνίας μεταξύ των κρατουμένων και της κοινωνίας. Σε αυτό το εγχείρημα, η νέα Διεύθυνση του Τμήματος των Φυλακών σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, έχουν καταστήσει τον θεσμό της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των κρατουμένων απαραίτητο και σημαντικό, για την προσωπική ανάπτυξη των κρατουμένων, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης κατά τη διάρκεια παραμονής τους στο χώρο, με στόχο την ομαλή επανένταξη τους στην κοινωνία μετά την αποφυλάκισή τους.
Έχοντας ταχθεί στο να διαμορφώσουμε ένα σωφρονιστικό σύστημα αντίστοιχο του πολιτισμού μας και της ανθρωπιάς που διακρίνει το τόπο και τον λαό μας, προχωρούμε παράλληλα στον εκσυγχρονισμό όλων των παράπλευρων λειτουργιών του Σωφρονιστικού Συστήματος. Προωθείται ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου, έχοντας την μελέτη η οποία ανατέθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο σε ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Ταυτόχρονα, εξετάζονται τα οικονομικά δεδομένα για τον τρόπο ανέγερσης νέων φυλακών, με τη μελέτη αντίστοιχων έργων στο εξωτερικό και την ετοιμασία έκθεση οικονομικού αντικτύπου για σκοπούς έγκρισης του έργου, καθώς επίσης, οι τεχνικοί όροι για προώθηση του.
Οι φυλακές πρέπει να μετατραπούν σε κέντρο σωφρονισμού και γι’ αυτό μελετώνται τρόποι ώστε άτομα τα οποία μεταφέρονται στις φυλακές για εντάλματα φυλάκισης, να μετατρέπεται το ένταλμα φυλάκισης σε προσφορά κοινοτικής εργασίας.
Ταυτόχρονα, ως αποτέλεσμα της νομοθεσίας που εγκρίθηκε πρόσφατα, οι καταδικασθέντες χρήστες ουσιών εξάρτησης αντιμετωπίζονται, πλέον, ως άτομα που χρήζουν θεραπείας και όχι ως κοινοί εγκληματίες, δηλαδή τυγχάνουν θεραπευτικής υποστήριξης και παραπέμπονται για απεξάρτηση στη θεραπευτική κοινότητα της Αγίας Σκέπης. Επίσης, εντός των Φυλακών λειτουργεί από πέρσι το Πρόγραμμα Απεξάρτησης «Δανάη».
Από την πλευρά μας ως Πολιτεία, σας διαβεβαιώνουμε ότι θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, με πνεύμα συλλογικότητας, συνεργασίας και διαφάνειας, ώστε να μετουσιώσουμε ένα υποσχόμενο πολιτικό όραμα σε μια κοινωνική πραγματικότητα. Η ορθότητα των σημαντικών αλλαγών που έχουμε επιφέρει στο χώρο των Φυλακών, των προγραμμάτων και γενικά της μεταχείρισης των κρατουμένων, επιβεβαιώνονται μέσα από τις εκθέσεις και δηλώσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως, την οποία έχουμε αναδείξει ως τον ευγενή σύμμαχο και συνεργάτη στην διαμόρφωση ενός σύγχρονου και υποσχόμενου σωφρονιστικού συστήματος στον τόπο.
Το γεγονός ότι, για τα προγράμματα αναβάθμισης του σωφρονιστικού μας ιδρύματος έχουμε δεχθεί συγχαρητήρια από Διευθύνσεις, Υπηρεσίες και Υπουργεία άλλων κρατών, κάποια από τα οποία έχουν στείλει αξιωματούχους τους στις Κεντρικές Φυλακές για να μελετήσουν τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται, καταδεικνύει τη καλή πορεία που βρίσκεται το πρόγραμμα εκσυγχρονισμό του όλου συστήματος.
Η σημερινή εκδήλωση αποτελεί μια επιβράβευση όλων όσοι συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, οι οποίοι με την καθοδήγηση και τη συνεργασία τους συνέβαλαν ώστε να γίνει πραγματικότητα το όνειρο των μαθητών-κρατουμένων για μόρφωση και εξειδίκευση. Θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες για την εδώ παρουσία σας και τη συμβολή σας στις προσπάθειες εκπαίδευσης των μαθητών-κρατουμένων.
Θα ήθελα να δώσω, για ακόμη μια φορά, τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια σε όλους τους συμμετέχοντες και ευελπιστώ όπως με τη νέα χρονιά και με τα νέα προγράμματα θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον ακόμη περισσότεροι κρατούμενοι. Εύχομαι σε όλους σας, καλή συνέχεια στην πορεία προς τη μόρφωση και εις ανώτερα!