Χαιρετισμός του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως
κ. Ιωνά Νικολάου
στην ημερίδα με θέμα «Εμπορία Προσώπων, Φτώχεια και Ρατσισμός», αίθουσα τελετών Πανεπιστημίου Κύπρου,
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Αγαπητοί συμμετέχοντες,

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που έθεσα υπό την αιγίδα μου την σημερινή ημερίδα που διοργανώνει η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Cyprus STOP Trafficking που αφορά τα σοβαρά κοινωνικά θέματα της εμπορίας προσώπων, της φτώχειας και του ρατσισμού. Θα ήθελα κατ’ αρχάς να συγχαρώ την οργάνωση Cyprus STOP Trafficking για τις άοκνες προσπάθειες που καταβάλλει συνολικά προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης του προβλήματος της εμπορίας προσώπων.

Η εμπορία προσώπων συνιστά σοβαρότατο έγκλημα και αποτελεί μια ειδεχθή μορφή παραβίασης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αποτελεί μια ευμετάβλητη και δύσκολα ελεγχόμενη μορφή διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, ενώ εμφανίζεται με διάφορες μορφές, γεγονός το οποίο καθιστά την αντιμετώπιση του ιδιαίτερα δύσκολη. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO) η εμπορία προσώπων αποφέρει περίπου 39 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ενώ τα θύματα στρατολογούνται μέσω εξαπάτησης, απειλών και βίας.

Οι πιο συνηθισμένες μορφές εμπορίας ανθρώπων που καταγράφονται στην Κύπρο είναι η εμπορία ανθρώπων για σκοπούς σεξουαλικής εκμετάλλευσης και η εμπορία ανθρώπων για σκοπούς εργασιακής εκμετάλλευσης. Μέσα από το Νόμο που ψηφίστηκε το 2014 αναθεωρείται το νομικό πλαίσιο που διέπει την πρόληψη, την καταπολέμηση της εμπορίας και της εκμετάλλευσης προσώπων καθώς και την προστασία των θυμάτων. Η ψήφιση της Νομοθεσίας 60(Ι)/2014, η οποία είναι εναρμονισμένη με την σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία και σύμφωνη με τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις, και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα γιατί αφορά, μεταξύ άλλων, τα αδικήματα της εμπορίας και εκμετάλλευσης ενηλίκων, παιδιών, ανθρωπίνων οργάνων, καθώς και τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την εκμετάλλευση στην εργασία και επίσης, ποινικοποιεί τη χρήση υπηρεσιών, αν υπάρχει εύλογη υποψία ότι το άτομο που παρέχει την υπηρεσία είναι θύμα εμπορίας προσώπων.

Η Κυβέρνηση, όμως, προχωρά και με τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων και πολιτικών, που στοχεύουν στην πρόληψη και καταπολέμηση του φαινομένου της εμπορίας προσώπων, καθώς και στην προστασία των θυμάτων. Σημειώνεται η σύσταση της Πολυθεματικής Συντονιστικής Ομάδας κατά της Εμπορίας Προσώπων, η οποία παρακολουθεί την εφαρμογή του νόμου και των πολιτικών που εφαρμόζονται στον τομέα αυτό. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Πολυθεματική Ομάδα, μετέχουν πέραν των αρμόδιων Υπουργείων και Υπηρεσιών και τέσσερις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και η δική σας. Μια άλλη δράση όσον αφορά την αντιμετώπιση του φαινομένου, είναι η υιοθέτηση από το Υπουργικό Συμβούλιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά της Εμπορίας Προσώπων 2013-2015, το οποίο αποτελεί διάδοχο του προηγούμενου Σχεδίου 2010-2012. Ως θετική εξέλιξη καταγράφεται και η σύσταση ειδικού Γραφείου στην Αστυνομία Κύπρου, αρμόδιου μεταξύ άλλων για την αναγνώριση των θυμάτων, καθώς και η σύσταση και λειτουργία κρατικού καταφυγίου θυμάτων εμπορίας.

Κυρίες και Κύριοι,

Είναι γεγονός ότι διανύουμε μια εποχή διεθνών μεταναστευτικών κινημάτων. Οι μετακινούμενοι πληθυσμοί δημιουργούν ευκαιρίες οικονομικής και πολιτισμικής ανάπτυξης στις χώρες υποδοχής, και συχνά προκαλούν ξενοφοβικές αντιδράσεις στην κάθε κοινωνία. Η φυλετική, θρησκευτική και πολιτιστική ποικιλομορφία που υπάρχει στην κυπριακή κοινωνία υπαγορεύει τη λήψη άμεσων μέτρων για ενσωμάτωση, προκειμένου να διασφαλιστεί η ειρηνική συνύπαρξη των κατοίκων του νησιού μας και να προληφθεί και/ή να καταπολεμηθεί ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, η ξενοφοβία και οι διακρίσεις.

Πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους ότι η ποικιλομορφία και η ισότητα είναι παράγοντες που ευνοούν την οικονομική ανάπτυξη, αφού συμβάλλουν στη βελτίωση της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού στις επιχειρήσεις, στην αύξηση της παραγωγικότητας και της δημιουργικότητας και στην τόνωση της καινοτομίας.

Η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία που θεσπίστηκε το 2000 απαγορεύει τις διακρίσεις στον τομέα της απασχόλησης και συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, την επαγγελματική κατάρτιση, τις εργασιακές συνθήκες, τους όρους απασχόλησης, την ιδιότητα μέλους και τη συμμετοχή σε οργάνωση εργαζομένων ή εργοδοτών. Η απαγόρευση των διακρίσεων για λόγους φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής επεκτείνεται πέραν του τομέα της απασχόλησης και σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η κοινωνική προστασία, η κοινωνική ασφάλιση, η υγειονομική περίθαλψη, καθώς επίσης η πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης και της στέγασης.

Άτομα που αισθάνονται θύματα διακρίσεων έχουν πρόσβαση όχι μόνο στα κυπριακά δικαστήρια και στις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες αλλά και στην Αρχή κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων. Η ανεξάρτητη Αρχή που συστάθηκε για το σκοπό αυτό, κάτω από την ομπρέλα της Επιτρόπου Διοικήσεως, έχει καθήκον, μεταξύ άλλων, την παροχή βοήθειας σε θύματα διάκρισης, τη διεξαγωγή ανεξάρτητων ερευνών, τη δημοσίευση των εκθέσεων και τη διατύπωση συστάσεων για ζητήματα διακρίσεων.

Άλλο ένα σημαντικό όπλο κατά του ρατσισμού είναι ο περί της Καταπολέμησης Ορισμένων Μορφών και Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου Νόμος του 2011. Σύμφωνα με αυτόν, καθίστανται ως αδικήματα και τιμωρούνται ορισμένες εκ προθέσεως τελούμενες πράξεις, προερχόμενες από αισθήματα ρατσισμού και ξενοφοβίας, που ορίζονται στο άρθρο 3 του Νόμου, όπως είναι η δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων, λόγω της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών - της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής – η δημόσια επιδοκιμασία, η άρνηση ή η κατάφωρη υποτίμηση της σοβαρότητας των εγκλημάτων γενοκτονίας, των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και των εγκλημάτων πολέμου που στρέφεται κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων, λόγω της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών ή της καταγωγής.

Όμως η θέσπιση νομοθεσίας, ως μέσο υλοποίησης της στρατηγικής κατά των διακρίσεων και του ρατσισμού, δεν είναι αρκετή. Αυτό που παράλληλα χρειάζεται είναι αλλαγές σε πρακτικές και νοοτροπίες και η κινητοποίηση όλων των ενδιαφερομένων φορέων. Στόχος μας είναι η ανάληψη περαιτέρω πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης, ώστε να στηλιτευθεί η νοοτροπία που προκαλεί τις διακρίσεις και τον ρατσισμό, καθώς και να ενημερωθεί ο κόσμος σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του όπως απορρέουν από τη νομοθεσία. Απαιτείται λοιπόν συλλογική προσπάθεια για να εφαρμοστεί στην πράξη η κοινοτική νομοθεσία και η πολιτική της ΕΕ, η οποία μπορεί να επηρεάσει σημαντικότατα τους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή.

Στόχος της Κυβέρνησης του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη, είναι η πρόληψη των κοινωνικών προβλημάτων, όπως η εμπορία ή εκμετάλλευση προσώπων, ο ρατσισμός και η φτώχεια, ώστε να προωθήσουμε την εξυγίανση της κοινωνίας μας και να δημιουργήσουμε ένα κράτος ευημερίας, στο οποίο να επικρατεί η ασφάλεια και η τάξη. Οποιαδήποτε μορφή ρατσισμού και ξενοφοβίας στο τόπο μας πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα και δραστικά, ώστε να εξαλειφθεί κάθε ρατσιστικό φαινόμενο και να τονίζεται με κάθε ευκαιρία η σημασία και το όφελος της διαφορετικότητας του κάθε ατόμου, ως μέρος μιας υγιούς κοινωνίας.

Είμαστε αποφασισμένοι, να λάβουμε όλα τα αναγκαία διοικητικά και θεσμικά μέτρα για τη διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων που διαμένουν στη χώρα μας. Η εμπορία προσώπων δεν μπορεί να γίνεται πλέον ανεκτή και στο έργο για πάταξή της η στενή συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπουργείων, της Αστυνομίας και γενικότερα των αρχών μαζί με το σύνολο των πολιτών, είναι απαραίτητη. Ο ρατσισμός είναι θέμα νοοτροπίας, κουλτούρας και εκπαίδευσης, και ως κοινωνία πρέπει να επενδύσουμε συλλογικά και ο καθένας από το δικό του μετερίζι ώστε να καταπολεμήσουμε τις διακρίσεις και να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες σε θέματα ίσης μεταχείρισης για μια ζωή χωρίς διακρίσεις - ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισμού.

Η ποιότητα της κοινωνίας μας αντικατοπτρίζει την ποιότητα των πολιτών της. Επιθυμία της Κυβέρνησης είναι η αναγέννηση της κυπριακής κοινωνίας, μιας υγιούς κοινωνίας που δεν θα αποκλείει κανέναν και όπου κανείς δεν περισσεύει. Επιβάλλεται να ξεριζώσουμε τον φόβο προς το κάθε τι διαφορετικό και να τον μετατρέψουμε σε αποδοχή και κατανόηση.
Κλείνοντας, θα ήθελα να συγχαρώ τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία διοργάνωσης αυτής της ημερίδας που θα δώσει τη δυνατότητα επιμόρφωσης και ανταλλαγής απόψεων για τα σοβαρά αυτά κοινωνικά προβλήματα που αφορούν όλους μας.