Σε χαιρετισμό που απηύθυνε σε Ημερίδα που διοργανώσε η Επιτροπή κατά της Βίας και Εμπορίας Προσώπων του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας με θέμα «Βία κατά των Γυναικών» ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου δήλωσε:
«Είναι με αίσθημα ευθύνης έναντι όλων εσάς και με ικανοποίηση που απευθύνω σήμερα χαιρετισμό στην εκδήλωση που διοργανώνει η Επιτροπή κατά της Βίας και Εμπορίας Προσώπων του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των φοιτητών και φοιτητριών γύρω από το πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών.
Συγχαίρω θερμά τη Συντονίστρια και τα μέλη της Επιτροπής Βίας του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, για την πρωτοβουλία διοργάνωσης της σημερινής εκδήλωσης και γενικότερα για τις προσπάθειες που καταβάλλουν για διαφώτιση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας γύρω από το πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών. Είμαι επίσης βέβαιος ότι οι παρεμβάσεις των εκλεκτών εισηγητών και εισηγητριών της σημερινής εκδήλωσης, θα συμβάλουν τα μέγιστα στην επιτυχή ανάδειξη των πτυχών του πολύπλευρου προβλήματος της βίας κατά των γυναικών, αλλά και της ενδοοικογενειακής βίας ευρύτερα.
Η βία, τα θύματα της οποίας είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναίκες, δεν περιορίζεται μόνο στη σωματική κακοποίηση, αλλά περιλαμβάνει τις άμεσες και έμμεσες απειλές, τη συναισθηματική και ψυχολογική βία, τη σεξουαλική κακοποίηση, την κοινωνική απομόνωση, την άσκηση οικονομικού ελέγχου και γενικότερα όλες τις συμπεριφορές, που ωθούν ένα άτομο να ζει υπό το καθεστώς έντονου και διαρκούς φόβου.
Πρόκειται για ένα διαχρονικό φαινόμενο, το οποίο δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες φυλετικές, κοινωνικές, οικονομικές, θρησκευτικές ή μορφωτικές ομάδες. Είναι γι’ αυτό που το φαινόμενο καθίσταται πολύ πιο δύσκολο να καταπολεμηθεί, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη και τη διστακτικότητα των θυμάτων να καταγγείλουν τα περιστατικά βίας στις αστυνομικές ή δικαστικές αρχές, ένεκα ανάμεσα σ’ άλλα και του φόβου επαναθυματοποίησης.
Η Κυβέρνηση καταδικάζει απερίφραστα κάθε μορφή βίας, στηρίζει με θέρμη και προωθεί κάθε δράση για την εξάλειψη του θλιβερού φαινομένου της ατιμωρησίας των δραστών και προωθεί μέτρα για τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία των θυμάτων.
Για το λόγο αυτό, προχώρησε στη λήψη σειράς μέτρων, με σημαντικότερο την απόφασή της να υπογράψει και να κυρώσει τον Ιούλιο του 2017 τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και την Ενδοοικογενειακή Βία, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που διέρχεται ο τόπος, ως Κυβέρνηση προχωρήσαμε στην κύρωση της Σύμβασης, στοχεύοντας στην ενίσχυση των πολιτικών και μέτρων πρόληψης, καταστολής και προστασίας των θυμάτων, από όλες τις μορφές βίας, παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, προκειμένου ν’ ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Σύμβαση.
Χωρίς αμφιβολία η Σύμβαση αποτελεί ένα σημαντικό, δεσμευτικό, διεθνές εργαλείο, το πρώτο στο είδος του, το οποίο μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου και πολιτικών για την προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων όλων των μορφών βίας, την προαγωγή της διεθνούς συνεργασίας και την αποτελεσματική καταπολέμηση και τιμωρία των δραστών βίας.
Στα πλαίσια της πολιτικής μας για σταδιακή υιοθέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης έχουμε ήδη προχωρήσει στην ετοιμασία και κατάθεση στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφιση, νομοσχεδίου που ποινικοποιεί την παρενόχληση και την παρενοχλητική παρακολούθηση, όπως ακριβώς ορίζει το άρθρο 34 της Σύμβασης. Με την ευκαιρία αυτή, θα ήθελα να επαναλάβω την έκλυση μου προς την Βουλή των Αντιπροσώπων, όπως συζητήσει χωρίς καθυστέρηση το σχετικό νομοσχέδιο, αφού τα φαινόμενα παρενόχλησης και παρενοχλητικής παρακολούθησης βρίσκονται σε έξαρση.
Παράλληλα, έχει ετοιμαστεί ξεχωριστό νομοσχέδιο για ποινικοποίηση της βίας κατά των γυναικών, κάτι που απουσίαζε μέχρι σήμερα από το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, με στόχο να ενσωματωθούν πλήρως οι πρόνοιες της Σύμβασης στο κυπριακό δίκαιο. Το νομοσχέδιο αναμένεται να τεθεί πολύ σύντομα σε ευρεία δημόσια διαβούλευση, με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προτού υποβληθεί στη Νομική Υπηρεσία για τον ενδεδειγμένο νομοτεχνικό έλεγχο.
Η προτεινόμενη νομοθεσία, η οποία αποτελεί μια ουσιαστική αλλαγή για προστασία των γυναικών, εγκαθιδρύει ένα νέο και ολοκληρωμένο πλαίσιο για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Περιέχει ρυθμίσεις για ορισμό, ταυτοποίηση και στοιχειοθέτηση νέων ποινικών αδικημάτων, ενώ προβλέπει και επιβαρυντικές περιστάσεις για επαύξηση ποινών σε σοβαρές περιπτώσεις. Διαλαμβάνει επίσης πρόνοιες για λήψη άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων, αφενός προληπτικού χαρακτήρα για προστασία των θυμάτων έμφυλης βίας και αφετέρου κατασταλτικού χαρακτήρα για δίωξη των δραστών και προώθηση της διεθνούς συνεργασίας.
Προβλέπεται μία κλίμακα ποινών που είναι ανάλογες της βαρύτητας και σοβαρότητας των αδικημάτων που διαπράττονται και συμπληρώνει υφιστάμενες, πλην όμως ανεπαρκείς ρυθμίσεις του Ποινικού Κώδικα, όπως για παράδειγμα είναι το ειδικό αδίκημα της βίας κατά των γυναικών, το οποίο δεν ρυθμιζόταν σε άλλη νομοθεσία. Επιπλέον, αναβαθμίζεται ο ρόλος της Αστυνομίας, ώστε αυτή να καταστεί αποτελεσματικότερη στην πρόληψη και στην άμεση ανταπόκρισή της στα περιστατικά βίας, καθώς και στην αξιολόγηση και διαχείριση της επικινδυνότητας των περιστατικών που καταγγέλλονται.
Παράλληλα, ενισχύονται οικονομικά οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για υλοποίηση προγραμμάτων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού και ενθάρρυνσης των θυμάτων να προσφεύγουν στις υπηρεσίες για βοήθεια, καθώς και στη Δικαιοσύνη. Στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, κατόπιν δικής μας Πρότασης, για επιχορήγηση σε ετήσια βάση της λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής στήριξης των θυμάτων βίας που λειτουργεί ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια σε 24ωρη βάση, όπως ακριβώς προβλέπει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η επικοινωνία αυτή προσφέρεται για συγκέντρωση στοιχείων αναφορικά με τις υποθέσεις βίας στο τόπο μας, την ανάλυση του προβλήματος, περιλαμβανομένης και την αναγνώρισης του μεγέθους και της σοβαρότητας του, στοιχεία που θα συμβάλουν ουσιαστικά ώστε οι παρεμβάσεις μας είναι στοχευμένες και αποτελεσματικές. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, τα συμπεράσματα από την ανάλυση των πιο πάνω στοιχείων προσφέρονται και θα αξιοποιηθούν κατά την ετοιμασία του νέου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, για τα έτη 2018-2021, αφού η Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας θα αποτελέσει εκ νέου ένα από τους βασικούς άξονες δράσης του.
Παράλληλα, στα πλαίσια της συνεργασίας και των συντονισμένων προσπαθειών με τα άλλα κράτη μέλη, καθώς και με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, έχει προωθηθεί η Οδηγία για την Προστασία Θυμάτων, στην οποία μάλιστα έχει ενσωματωθεί και η διάσταση του φύλου. Το περιεχόμενο της Οδηγίας έχει ενσωματωθεί στην κυπριακή έννομη τάξη μέσω σχετικού εναρμονιστικού νόμου, ο οποίος ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2016.
Στο σημείο αυτό, επιτρέψετε μου, να σταθώ στο ρόλο και τη συμβολή των νέων ανθρώπων, γυναικών και ανδρών, εσάς που είστε σήμερα εδώ, στον αγώνα για καταπολέμηση και εξάλειψη κάθε μορφής βίας και απάνθρωπης μεταχείρισης. Είναι μέσω της εκπαίδευσης, της εμπέδωσης κουλτούρας ισότητας και ίσων ευκαιριών, μέσω της καλλιέργειας κλίματος αλληλοσεβασμού, αποδοχής της διαφορετικότητας και κατάργησης των παραδοσιακών στερεοτύπων και αντιλήψεων που θα μπορέσουμε όλοι και όλες μαζί να πορευτούμε σε μια κοινωνία απαλλαγμένη από βία, εχθρότητες και συμπεριφορές, οι οποίες πλήττουν το άτομο, τη φυσική, ηθική και πνευματική του ακεραιότητα. Και είμαι βέβαιος ότι η νέα γενιά, είναι σε θέση, με τις γνώσεις και τα εφόδια που διαθέτει να αποτελέσει τον πυρήνα για μια κοινωνία προόδου και ευημερίας, χωρίς βία, ρατσιστικά κατάλοιπα και διακρίσεις.
Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω για άλλη μια φορά ότι η παρούσα Κυβέρνηση θα συνεχίσει και θα εντατικοποιήσει τις προσπάθειές της για αποτελεσματική πρόληψη, καταστολή και για παραδειγματική τιμωρία των δραστών οποιασδήποτε μορφής βίας εναντίον των γυναικών και ότι θα ενισχύσει τις προσπάθειες για προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων βίας.
Κλείνοντας, θέλω να τονίσω ότι η ενδοοικογενειακή βία και η βία κατά των γυναικών δεν αποτελεί ιδιωτική υπόθεση. Αφορά ολόκληρη την κοινωνία, καθώς συνιστά κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας.
Οι επιπτώσεις της βίας κατά των γυναικών είναι ανυπολόγιστες, καθότι αυτή προσβάλει το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία, την ασφάλεια και θίγει την αξιοπρέπεια και την αυτονομία των γυναικών. Μπορεί να προκαλέσει μόνιμες σωματικές, ψυχολογικές ή συναισθηματικές βλάβες στις γυναίκες που τις υφίστανται. Δημιουργεί τεράστια τραύματα στον άμεσο και έμμεσο περίγυρο και στα παιδιά που γίνονται αυτόπτες μάρτυρες. Διαιωνίζει την ανισότητα των φύλων, καθώς η βία κατά των γυναικών επηρεάζει συνολικά τη θέση τους στην κοινωνία και έχει, πέραν των άλλων, σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Η σημερινή ημερίδα και οι εισηγήσεις που θα γίνουν από τους εκλεκτούς εισηγητές, προσφέρεται για ανάλυση των αιτιών που την έμφυλη βία, για περαιτέρω μελέτη των επιπτώσεων βίας κατά των γυναικών, για προβληματισμό και εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με τον χειρισμών τους, αλλά και την υποβολή εισηγήσεων που θα ενισχύουν την απαίτηση όλων μας για μηδενική ανοχή απέναντι σε κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών. Θα αναμένω ότι από την συζήτηση που θα ακολουθήσεις θα προκύψουν χρήσιμα συμπεράσματα και εισηγήσεις που θα εμπλουτίσουν τα όσα έχω αναφέρει και θα επεκτείνουν τις δράσεις μας με σκοπό την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Σας καλώ λοιπόν, όπως, όλες και όλοι, συλλογικά και συντονισμένα εργαστούμε για την πρόληψη και αντιμετώπιση της έμφυλης βίας και σας διαβεβαιώ ότι όλοι έχουμε να προσφέρουμε από την θέση μας στον κοινό αγώνα.
Σας ευχαριστώ.