Εκκλησία Αγίου Δημητρίου - Παραλίμνι

Σεβαστοί γονείς, σύζυγοι, παιδιά και αδέλφια των ηρώων μας,
Συναγωνιστές τους,
Ελληνίδες και Έλληνες,

Μέσα από τα εθνικά μνημόσυνα των πεσόντων κατά την τουρκική εισβολή του 1974, αναβιώνουν κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες, οι θύμησες και ο πόνος. Σαράντα τρία δίσεκτα χρόνια, διατηρούν την πατρίδα μας κολοβωμένη από την βία των τουρκικών όπλων. Την βρίσκουν να παραμένει ακόμα, ως μία από τις μελανότερες εξαιρέσεις του διεθνούς δικαίου και νομιμότητας.

Σήμερα, που ο πόνος γίνεται οργή και το άδικο αποφασιστικότητα, οφείλουμε να επιτελέσουμε το πρώτιστο και ακατάλυτο μας καθήκον. Να μνημονεύσουμε θρησκευτικά και εθνικά, τους πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή, το Βάσο Αγαθαγγέλου και τον Αντώνη Καφετζή, που έπεσαν μαχόμενοι την 16η και την 17η Αυγούστου του 1974, αντίστοιχα, προσευχόμενοι παράλληλα για τη ταχεία διαλεύκανση της τύχης των αγνοούμενων συμπατριωτών μας.

Υποχρέωση μας όμως αποτελεί ταυτόχρονα, μέσα από την ιστορική ανασκόπηση, η άντληση εκείνων των διδαγμάτων που θα μας φρονηματίσουν από τα εγκληματικά λάθη του παρελθόντος. H ιστορία άλλωστε, δεν πρέπει να αποτελεί τίποτε άλλο, παρά τη φωνή των νεκρών που διδάσκει τους ζώντες.

Για την δυνατότητα που μας παρέχεται σήμερα, αισθάνομαι την υποχρέωση να συγχαρώ πρωτίστως, τον φίλο Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο Παραλιμνίου και προπάντων, τις οικογένειες των ηρώων μας. Ταυτόχρονα, εκ μέρους της κυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη την οποία εκπροσωπώ, επιτρέψετε μου να μεταφέρω τα εύσημα σε όλους ανεξαίρετα τους συντελεστές για την αληθινά πατριωτική σας πρωτοβουλία. Ανάχωμα έναντι στην προελαύνουσα λήθη, οι εθνικές εκδηλώσεις μνήμης, φέρουν ειδικά αυτήν την περίοδο, αυξημένη ηθικοπλαστική αξία.

Φίλες και φίλοι,

Κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ και υποκλινόμαστε μπροστά στη θυσία τους. «Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, για τους γενναίους, τους δυνατούς, αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, τα γενναία, τα δυνατά», λέγει ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος. Για μεγάλους και ελεύθερους ανθρώπους θα μιλήσουμε σήμερα.

Για ήρωες, που έμειναν για πάντα παρόντες στις καρδιές και στη σκέψη του κυπριακού Ελληνισμού, που έκαναν πράξη και βίωμα την απάντηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στον Μωάμεθ τον Β΄: «πάντες, αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ού φεισόμεθα της ζωής ημών». Αυτό, ακριβώς, αποτελεί το κύριο γνώρισμα κάθε ήρωα: H αυταπάρνηση στην επιτέλεση του καθήκοντος. Οι ήρωες Βάσος Αγαθαγγέλου και Αντώνης Καφετζή, αποτελούν υπόδειγμα αυταπάρνησης και επιτέλεσης του καθήκοντος.

Ελληνίδες και Έλληνες,

Με τις κερκόπορτες ανοικτές, η Τουρκία δράττεται της ευκαιρίας που επιζητεί επί σειρά ετών. Επικαλούμενη τη Συνθήκη Εγγυήσεων και με πρόσχημα την επαναφορά της συνταγματικής τάξης, τις αυγινές ώρες του Σαββάτου της 20ης Ιουλίου, μαγαρίζει τα χώματα της Κύπρου.

Τριάντα έξι και πλέον χιλιάδες στρατεύματα, 80 μαχητικά αεροσκάφη, δεκάδες άρματα μάχης και είκοσι ναυτικά μέσα, συνοδευόμενα από 5 αντιτορπιλικά, εφορμούν από τις τουρκικές βάσεις. Ξεκινούν μόνο και αφού, λαμβάνουν τη διαβεβαίωση ότι δεν θα συναντήσουν απέναντι τους, καμία οργανωμένη αντίσταση. Και όμως. Παρά την συντριπτική αριθμητική και τεχνολογική τους υπεροχή, παρά την οργανωμένη αποδιοργάνωση της Εθνικής Φρουράς, στο μικροεπίπεδο των μαχών, συγγράφονται σελίδες αξιομνημόνευτης ελληνικής αρετής. Κάποιοι, πατριώτες διοικητές λόχων και μονάδων, οπλίζουν αγνοώντας τις χουντικές υποδείξεις για αυτοσυγκράτηση.

Κάποιοι θα επαναλάβουν το «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα. Το «πάντες αυτοπροαιρέτως αποθάνουμεν» του Παλαιολόγου. Παρά την προδοσία, κάποιοι, πεισματικά επιμένουν να φανούν συνεπείς με το ιστορικό συναπάντημα.
Αυτοί οι ανδρείοι, αναγκάζουν τους Τούρκους επιτελείς να ομολογήσουν αργότερα ότι, στο επιχειρησιακό επίπεδο ο αναμενόμενος περίπατος εξελίχθηκε αρχικά, σε πραγματική κόλαση. Ότι, τις πρώτες κρίσιμες ώρες, η επιχείρηση υπήρξε απολογιστικά, παταγώδης για τους ίδιους αποτυχία.

Σε αυτά τα παλικάρια υποκλινόμαστε σήμερα. Σε αυτούς που βρήκαν το θάρρος με τον ισχνό και απαρχαιωμένο τους οπλισμό, να παλέψουν και να οδηγήσουν σε καθήλωση τα αποβατικά στίφη του εχθρού, στις ακτές του Πέντε Μίλι. Σε αυτούς που στη συνέχεια υπερασπίστηκαν και προασπίστηκαν την γραμμή Αγίου Παύλου και οδού Λήδρας στη Λευκωσία.

Το ημερολόγιο, έγραφε 23 Ιουλίου 1974, όταν το 336 Τάγμα Εθνοφυλακής, έλαβε τη διαταγή εγκατάστασής του στον τομέα δεξιά του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ μέχρι και την οδό Λήδρας. Δέχτηκε όπως και πολλές άλλες Μονάδες, το ανήλεο σφυροκόπημα του Τούρκου εισβολέα, από το πρωί της 14ης μέχρι της 17ης Αυγούστου. Η αεροπορία και το πυροβολικό, δεν έπαψαν να βάλλουν κατά των φιλίων θέσεων, ακόμα και κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας. Οι λεβέντες, όμως, του Τάγματος Εθνοφυλακής, δεν ήξεραν τι θα πει φόβος. Είχαν σαν αποστολή να κρατήσουν την αμυντική γραμμή και αυτό έκαναν. Οι πλείστοι από αυτούς, κατάγονταν από την Αμμόχωστο. Η πόλη τους και τα χωριά τους, στέναζαν κάτω από το βάρος του τούρκου κατακτητή, αλλά αυτοί, παρέμεναν στις θέσεις τους. Εκεί πέθαιναν και γίνονταν παρανάλωμα για τη σωτηρία της πατρίδας, χωρίς να περνά από το μυαλό τους, η όποια ιδέα αποχώρησης.

Ο Βάσος Αγαθαγγέλου, 25 μόλις ετών, γεννήθηκε στη Βατυλή και ήταν το ένα από τα πέντε παιδιά του Αγαθάγγελου και της Άννας Αγαθαγγέλου. Γαλουχημένος με πατριωτικές αρχές και σταθερή προσήλωση σε κορυφαίες αξίες, αρχές και ιδανικά, ήταν ένας αφοσιωμένος σύζυγος και πατέρας, πάντοτε κοντά στη σύζυγό του Παναγιώτα και τα δύο αγοράκια τους, τον Άγγελο και τον Χριστάκη.

Στις 20 Ιουλίου του 1974, ως γνήσιος πατριώτης, στο άκουσμα της τουρκικής εισβολής στο νησί μας, ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της πατρίδας και κατατάγηκε ως έφεδρος στο 336 Τάγμα Επιστρατεύσεως Αμμοχώστου. Τις αμέσως επόμενες μέρες, το Τάγμα του μετακινήθηκε στη περιοχή της ευρύτερης Λευκωσίας. Στις 6 Αυγούστου έμελλε να αντικρίσει για τελευταία φορά την οικογένεια του, καθώς δέκα μέρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή στο πεδίο της μάχης δείχνοντας το δρόμο του χρέους και της αποστολής προς την πατρίδα.

Ο Αντώνης Καφετζής ήταν το τέταρτο από τα έξι παιδιά του Ανδρέα και της Παρασκευούς Καφετζή. Ένας νέος, μόλις 20 χρονών, που όλοι θαύμαζαν για τη λεβεντιά, την εργατικότητα και τον αδαμάντινο χαρακτήρα του, είχε πρόσφατα απολυθεί από την Εθνική Φρουρά και βαφτίσει τον μονάκριβο γιο του Ανδρέα, που απέκτησαν με την σύζυγό του Ανδρούλα. Τη μαύρη μέρα της έναρξης της τουρκικής εισβολής, ο Αντώνης προσέτρεξε στο ιερό καθήκον και κατατάγηκε στο 336 Τάγμα Επιστρατεύσεως στην Αμμόχωστο. Στις 17 Αυγούστου, πολεμώντας με αυταπάρνηση στον Άγιο Παύλο στην Λευκωσία, έπεσε μαχόμενος σε μια από τις πιο άνισες μάχες εκείνου του καλοκαιριού, υπακούοντας ευπειθώς στο πρόσταγμα του αείμνηστου λοχαγού του τάγματος Σταυριανάκου: «Είμαστε Ελληνες, ούτε βήμα πίσω».

Μνημονεύουμε σήμερα, αυτούς σύμφωνα με τον ποιητή, περισσότερη τιμή τους πρέπει, γιατί γνώριζαν ότι ο Εφιάλτης είχε ήδη φανεί και «οι Μήδοι, επιτέλους θα διαβούνε».

Φίλες και φίλοι,

Οι άνανδρες δολοφονίες των στρατιωτών μας μετά την εισβολή, τα γεγονότα του ‘96, ο Ισαάκ, ο Σολωμού και τα Στροβίλια, αποτελούν υπόμνηση μιας τραγικής πραγματικότητας. Ότι η Γραμμή που μας χωρίζει από τις 40 και πλέον χιλιάδες εισβολείς, δεν είναι πράσινη, αλλά Καταπαύσεως του Πυρός. Ότι αποτελεί τη ντροπιαστική ουλή, που πρέπει να μας υπενθυμίζει τον βίαιο διαμελισμό και κατοχή της πατρίδας μας. Το φόρο πόνου και αίματος, που πλήρωσε και εξακολουθεί να καταβάλλει ο λαός μας.

Χρεωμένοι λοιπόν έναντι της θυσίας των τιμώμενων σήμερα ηρώων, δεν διαθέτουμε την πολυτέλεια να εγκαταλείψουμε τις προσπάθειες για επανένωση της πατρίδας μας. Δεν διαθέτουμε την πολυτέλεια να κρυβόμαστε πίσω από τις προκλητικές αξιώσεις τις οποίες ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, συναντά απέναντι του στις συνομιλίες. Όσο και εάν μας απογοητεύουν και μας εξοργίζουν. Όσο και εάν αυτές συνοδεύονται, από τη συντήρηση κλίματος έντασης και αμφισβήτησης των νόμιμων και κυρίαρχων μας δικαιωμάτων.

Τριάντα πέντε αιώνες ιστορίας, μας παρατηρούν. Παρατηρούν εάν θέτουμε πάνω από το συμφέρον του τόπου, τις μυωπικές καθημερινές κομματικές και προσωπικές μας επιδιώξεις. Εάν διαθέτουμε τη διάθεση, να απαλλαγούμε από τα σύνδρομα της εσωστρέφειας και της αντιπαράθεσης. Εάν έχουμε αφομοιώσει το δίδαγμα από τα ασύγγνωστα λάθη και τις ολέθριες συνέπειες τους, ώστε να σταθούμε αντάξιοι στη κρισιμότητα των καιρών.

Ενωμένοι, οφείλουμε να συνεχίσουμε τις προσπάθειες κάμψης της τουρκικής αδιαλλαξίας. Η ετοιμότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας να συνεχίσει το διάλογο στο πλαίσιο των παραμέτρων του ΓΓ των ΗΕ, μας παρέχει την ευκαιρία να θέσουμε την Τουρκία προ των ευθυνών της για επίλυση του κυπριακού. Χωρίς ρήτρες, μελλοντικά δικαιώματα αναθεώρησης, χωρίς στρατεύματα και κηδεμόνες.

Με ομόπνοες τις πολιτικές και κοινωνικές συνιστώσες, ας διαμορφώνουμε τις προϋποθέσεις δικαίωσης του, χειμαζόμενου από την τουρκική κατοχή, λαού μας. Αδιάσπαστοι και αποφασισμένοι να παραδώσουμε στη νέα γενιά, τη δυνατότητα να δημιουργήσει το μέλλον της, σε ένα ευρωπαϊκό, σύγχρονο και ισότιμο, ανάμεσα στα υπόλοιπα, κράτος.

Αυτό είναι, μετουσιωμένο στο σήμερα το χρέος το οποίο αντλούμε από την θυσία των ηρώων μας. Αυτή είναι η οφειλή μας. Και σε αυτόν μας τον αγώνα, ας πάρουμε κατά τον ποιητή «μια σταγόνα από το αίμα των ηρώων μας και να μπολιάσουμε το δικό μας».

Αιωνία θα είναι η μνήμη των ηρώων μας και Καλή Λευτεριά στην πατρίδα μας.

ΙΩΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης