Προϋπολογισμός για το έτος 2021 του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, περιλαμβανομένων των Τμημάτων και Υπηρεσιών του, ανέρχεται στα €339,61 εκ. σε σύγκριση με €331,20 εκ. το έτος 2020. Δηλαδή, τα συνολικά προϋπολογιζόμενα ποσά δαπανών του 2021, παρουσιάζουν αύξηση σε σύγκριση με το 2020, κατά €8,41 εκ. ή σε ποσοστό 2,54%.

Από το σύνολο των €339,6 εκ. που προϋπολογίζονται για το 2021, ποσό ύψους €275,75 εκ. ή ποσοστό 81,20% περίπου, αφορά στις δαπάνες μισθοδοσίας και είναι αυξημένο κατά 5% από το αντίστοιχο περσινό.

Το υπόλοιπο ποσό δαπανών του Προϋπολογισμού του 2021 ύψους €63,9 εκ. αφορά στις υπόλοιπες τακτικές και αναπτυξιακές δαπάνες και σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσό του 2020 ύψους €68,60 εκ. παρουσιάζουν μείωση €4,74εκ. ή 6,91%.

Από την συνολική πρόνοια των €339,6 εκ. €5,09 εκ. προορίζονται για τις δαπάνες της διοίκησης του Υπουργείου, €22,9 εκ. για το Τμήμα Φυλακών, €270,09 εκ. για την Αστυνομία, €40,40 για την Πυροσβεστική και €1,17 εκ. για το Κρατικό Αρχείο.

Οι Στρατηγικές Επιδιώξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στον προϋπολογισμό που έχετε ενώπιον σας, συνοψίζονται στους εξής πυλώνες:

Μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης.
Διαφάνεια, πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς.
Έννομη και αποτελεσματική προστασία των πολιτών και διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
Ενίσχυση του πλαισίου προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ισότητας των δύο φύλων.
Εκσυγχρονισμός, αποτελεσματικότητα και βελτίωση των συνθηκών του σωφρονιστικού συστήματος.
Άρρηκτα συνδεδεμένη με τις προαναφερθείσες προτεραιότητες του Υπουργείου μας είναι η συνέχιση της διαδικασίας αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού της Αστυνομίας, στην οποία θέλουμε να δώσουμε τα νομοθετικά και επιχειρησιακά εκείνα εργαλεία, ώστε να επιτελεί ακόμα πιο αποτελεσματικά τον ρόλο της.

Μεταρρυθμίσεις του τομέα της Δικαιοσύνης

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, έχει θέσει ως προμετωπίδα των προτεραιοτήτων του την ολιστική μεταρρύθμιση του τομέα της Δικαιοσύνης. Για τον σκοπό αυτό, η Κυβέρνηση προωθεί ένα ολοκληρωμένο και φιλόδοξο πρόγραμμα θεμελιωδών διαρθρωτικών αλλαγών του συστήματος απονομής της Δικαιοσύνης, με τη δημιουργία νέων δομών και δικαιοδοσιών, την εισαγωγή σύγχρονων τεχνολογιών και την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό μέσω της συνεχιζόμενης επιμόρφωσης. Τα νομοσχέδια που κατατέθηκαν αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου πολυσχιδούς πλαισίου εκσυγχρονιστικής πολιτικής, η οποία στοχεύει να μεταρρυθμίσει εκ θεμελίων τον υφιστάμενο τρόπο λειτουργίας των Δικαστηρίων. Όραμα μας μέσα από την προσπάθεια αυτή, είναι η εδραίωση ενός ταχύτερου και αποτελεσματικότερου συστήματος Δικαιοσύνης, που θα είναι λιγότερο δαπανηρό και θα διασφαλίζει υψηλά επίπεδα διαφάνειας και ποιότητας στην απονομή της Δικαιοσύνης. Κάτι τέτοιο, αναντίρρητα θα συμβάλει τόσο στην επανάκτηση της εμπιστοσύνης του λαού στο σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης, όσο και στη βελτίωση της εικόνας της Κύπρου στο εξωτερικό.

Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται η δέσμη νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό του δικαστικού συστήματος, μεταξύ άλλων, για την αναδιάρθρωση του Ανώτατου Δικαστηρίου και τη θέσπιση διαδικασιών ελέγχου (checks and balances), τη λειτουργία ξεχωριστού εφετείου και τη διεύρυνση του Δικαστικού Συμβουλίου με δικηγόρους και δικαστές από όλες τις βαθμίδες. Τα νομοσχέδια αυτά συζητούνται εντατικά σε ad hoc επιτροπή υπό την προεδρία μου, που συστάθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτό και σύντομα θα τεθούν εκ νέου ενώπιον της Βουλής για ψήφιση.

Μεγάλες τομές στη δομή της Δικαιοσύνης αποτέλεσαν επίσης η δημιουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου, καθώς και η δημιουργία ξεχωριστού Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας. Ιδιαίτερα για το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας θα ήθελα να επισημάνω ότι πρόκειται για το σημαντικότερο, ίσως, εργαλείο της Δημοκρατίας για την εφαρμογή της μεταναστευτικής πολιτικής, κατά τρόπο αποτελεσματικό και με πλήρη συμμόρφωση στους Ευρωπαϊκούς και διεθνείς κανόνες που διέπουν την εξέταση αιτήσεων διεθνούς προστασίας. Λαμβάνοντας υπόψη τον πολύ μεγάλο όγκο υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον του, αλλά και αυτών που αναμένεται να καταχωρηθούν το επόμενο διάστημα, κρίνεται επιβεβλημένη η περαιτέρω ενίσχυσή του με πέντε πρόσθετους δικαστές ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται με επάρκεια και ταχύτητα. Πέραν των πιο πάνω, κατατέθηκαν στη Βουλή των Αντιπροσώπων δύο σημαντικά νομοσχέδια, τα οποία θα εισαγάγουν μια καινοτομία στην αστική δικαιοδοσία, η οποία αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα καθυστερήσεων. Πρόκειται για τα νομοσχέδια που προβλέπουν την ίδρυση Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου, το οποίο θα αναλάβει, με συντρέχουσα με τα Επαρχιακά Δικαστήρια δικαιοδοσία, την εκδίκαση με ταχείες διαδικασίες, εμπορικών διαφορών και ναυτικών υποθέσεων, μεγάλου ύψους επίδικης διαφοράς (άνω των δύο εκατομμυρίων ευρώ). Η δημιουργία των εν λόγω Δικαστηρίων, πέραν της επίδρασης στην απονομή της Δικαιοσύνης, αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως κέντρου παροχής ποιοτικών υπηρεσιών, αλλά και στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας για μείωση της περιόδου απονομής της Δικαιοσύνης, δίδεται επίσης άμεση προτεραιότητα στο έργο της εκκαθάρισης των καθυστερημένων υποθέσεων στα Δικαστήρια, έργο που άρχισε πρόσφατα να εφαρμόζεται στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου με επιτυχία. Ταυτόχρονα, σε εξέλιξη βρίσκεται και η διαδικασία για την αναθεώρηση των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, ως επιπρόσθετο βήμα προς την κατεύθυνση της μείωσης του υφιστάμενου χρονικού διαστήματος που απαιτείται για την ολοκλήρωση της εκδίκασης των υποθέσεων.

Όπως προανέφερα, αδήριτη ανάγκη αποτελεί και η αναβάθμιση του τομέα της Δικαιοσύνης με αξιοποίηση των δυνατότητων που προσφέρουν οι σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές, όπως αυτές απαντώνται στα Δικαστήρια των αναπτυγμένων χώρων της Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτό, προωθείται, σε πρώτη φάση, η ψηφιοποίηση των δικαστηρίων με την εφαρμογή συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης και η ψηφιακή εγγραφή ήχου των πρακτικών της δίκης, ενώ εξετάζονται σε συνεχή βάση περαιτέρω λύσεις που θα μπορούσαν να συνδράμουν σε αυτή την προσπάθεια. Σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή είναι η πρόσφατη υπογραφή της σύμβασης για τη δημιουργία ολοκληρωμένου ηλεκτρονικού συστήματος η-Δικαιοσύνη, έργο το οποίο έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται υπό την καθοδήγηση του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.

Φυσικά δεν περιοριζόμαστε μόνο σε νομοθετικές, διαδικαστικές και τεχνολογικές βελτιώσεις. Επενδύουμε σημαντικά και στον ανθρώπινο παράγοντα. Προς την κατεύθυνση αυτή, κρίνουμε πολύ σημαντική την πρόσφατη ψήφιση των δύο νομοσχεδίων που προνοούν τη δημιουργία, διά νόμου, Σχολής Δικαστών και θεσμοθετούν την υποχρέωση παρακολούθησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων από τους δικαστές. Η δημιουργία της Σχολής Δικαστών θεωρείται ουσιώδους σημασίας για τη διασφάλιση της ποιότητας της δικαιοσύνης. Είμαστε πεπεισμένοι ότι με τη λειτουργία της θα δώσει τη δυνατότητα στους Δικαστές να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους σε καινοφανείς εξειδικευμένους τομείς δικαίου, που αναδύονται ως αποτέλεσμα της συνεχούς τεχνολογικής ανάπτυξης και της εμφάνισης νέων μορφών αδικημάτων.

Η υλοποίηση των πιο πάνω, είναι στενά συνυφασμένη με την αναβάθμιση των κτηριακών υποδομών των Δικαστηρίων. Το Υπουργείο έχει την ευθύνη για την προώθηση των ενεργειών που απαιτούνται για την εξασφάλιση των αναγκαίων κτηριακών υποδομών για τη Δικαστική Υπηρεσία, που ως γνωστόν, αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα όσον αφορά στη στέγαση της. Πολλά έργα έχουν προωθηθεί ή/και υλοποιούνται το τελευταίο διάστημα. Ενδεικτικά αναφέρω ότι πρόσφατα έχει ολοκληρωθεί η αναδιαμόρφωση του πρώην «Φιλοξένια», ώστε να μπορεί να στεγάσει δικαστήρια, ενώ το 2021 ολοκληρώνονται πολύ σημαντικά έργα όπως η ανέγερση του νέου Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου, η αποκατάσταση του παλαιού κτηρίου του Ανώτατου Δικαστηρίου και η αναδιαμόρφωση ιδιωτικού κτηρίου που αγοράστηκε από το κράτος, πλησίον του Ανωτάτου, σε Δικαστήρια. Σημαντική είναι επίσης η απόφαση για προκήρυξη διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανέγερση του νέου Δικαστικού Μεγάρου Λευκωσίας. Η δρομολόγηση των ενεργειών αυτών, θα δημιουργήσει ευνοϊκότερες συνθήκες για την εκτέλεση του έργου των Δικαστών σε ένα σαφώς πιο κατάλληλο περιβάλλον και εντάσσεται με τη σειρά της στο ευρύτερο πλαίσιο της αναβάθμισης της Δικαιοσύνης.

Είμαι βέβαιη ότι όλοι μας συμφωνούμε πως το σύστημα απονομής δικαιοσύνης ως έχει σήμερα, χρήζει σημαντικής αναδιάρθρωσης και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν απαιτείται να είναι άμεσα και ολιστικά. Το πλάνο που κατατέθηκε ενώπιον σας, περιλαμβάνει σειρά από μέτρα που προωθήθηκαν και προωθούνται και που μπορούν να δημιουργήσουν τις συνθήκες για επίτευξη αυτού του στόχου, που δεν αποτελεί μόνο κυβερνητική πρωτοβουλία, αλλά, δικαιολογημένη, λαϊκή απαίτηση. Με την ευκαιρία αυτή, απευθύνω έκκληση σε όλους για συνεργασία, για την έγκριση και εφαρμογή των απαιτούμενων νομοθετημάτων ώστε να γίνουν οι αλλαγές που όλοι συναινούμε ότι χρειάζονται.

Πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς

Η διαφθορά αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα διεθνώς και η μη αντιμετώπισή της αποτελεί απειλή στα θεμέλια της οικονομίας και της δημοκρατίας κάθε κράτους. Το πολυδιάστατο κόστος της διαφθοράς επηρεάζει αρνητικά και βλάπτει όλους τους πολίτες, με επίκεντρο τους κοινωνικά ασθενέστερους και για αυτό τον λόγο είναι απαραίτητη η θωράκιση της κοινωνίας από τέτοιας μορφής φαινόμενα, που ουδόλως συνάδουν με τις αρχές και της αξίες ενός ευνομούμενου κράτους. Εάν επιθυμούμε, που είμαι σίγουρη ότι επιθυμούμε, να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το πρόβλημα της διαφθοράς, θα πρέπει όλοι μαζί, κοινωνία και εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία, να προχωρήσουμε με σταθερά βήματα και γοργούς ρυθμούς. Το Υπουργείο ετοίμασε την Εθνική Στρατηγική κατά της Διαφθοράς και το οριζόντιο Σχέδιο Δράσης, με συγκεκριμένες δράσεις και χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, κάτι που αποτελεί το πρώτο βήμα σε αυτή την προσπάθεια. Ενδεικτικά αναφέρω την συμπερίληψη πρόνοιας ύψους €92 χιλιάδων (ενενήντα δύο χιλιάδων ευρώ) στους προϋπολογισμούς της Διοίκησης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, για διοργάνωση ενημερωτικής εκστρατείας κατά της διαφθοράς και €70 χιλιάδων για ημερίδες, σεμινάρια και εργαστήρια. Για να εφαρμοστεί η Στρατηγική όμως χρειάζεται, εκτός από συντονισμένες δράσεις από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, το θεσμικό υπόβαθρο για την υλοποίησή της, που αποτελείται κυρίως από το νομικό πλαίσιο.

Συγκεκριμένα, έχουν κατατεθεί στη Βουλή τα πιο κάτω νομοσχέδια:

(α) Νομοσχέδιο που προνοεί συμπληρωματικά μέτρα προστασίας σε πρόσωπα που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς επίσης και μέτρα επιείκειας για εκείνους που εμπλέκονται, αλλά συνεργάζονται πλήρως με τις Αρχές για την πλήρη αποκάλυψη και δίωξη όλων των υπαιτίων πράξεων διαφθοράς. Το νομοσχέδιο έτυχε σε βάθος διαβούλευσης με τη Νομική Υπηρεσία, δεδομένου ότι απαιτείτο μεγάλη προσοχή στη διατύπωση των ρυθμίσεων, ειδικότερα για τα μέτρα επιείκειας, ώστε να μην επηρεάζονται οι πρόνοιες του Άρθρου 113 του Συντάγματος. Το εν λόγω νομοσχέδιο βρίσκεται ενώπιον σας και είναι ξεχωριστό από το νομοσχέδιο που βρίσκεται υπό μελέτη και θα ετοιμασθεί σύντομα για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/1937 ΕΕ για την προστασία ατόμων που καταγγέλλουν παραβιάσεις ενωσιακού δικαίου.

(β) Νομοσχέδιο με τίτλο «O περί της Σύστασης και Λειτουργίας της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς Νόμος του 2018» που αφορά στη σύσταση και λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς και ετοιμάστηκε και προωθήθηκε στην Βουλή για ψήφιση, στη βάση παρατηρήσεων της GRECO, των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σημειώνεται ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για Υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς είναι οριζόντιο. Η Αρχή θα αναλάβει, μεταξύ άλλων, τον συντονισμό των δράσεων κατά της διαφθοράς, καθώς επίσης και την τήρηση /παρακολούθηση του Μητρώου Εγγραφής, η δημιουργία του οποίου προβλέπεται στο νομοσχέδιο που ακολουθεί. Υπενθυμίζω ότι έχει γίνει η πρώτη συζήτηση του νομοσχεδίου, ενώπιον της Επιτροπής Νομικών, και τροχοδρομήθηκε η ενίσχυση του από την Νομική Υπηρεσία με σχετικές πρόνοιες της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, ενώ το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, έλαβε και εξετάζει τις απόψεις του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας, της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας, της Γενικής Λογίστριας της Δημοκρατίας και της Επίτροπου Νομοθεσίας.

(γ) Νομοσχέδιο με τίτλο: «Ο περί της Διαφάνειας στις Διαδικασίες Λήψης Δημόσιων Αποφάσεων και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2019», το οποίο συνδέεται με το προηγούμενο νομοσχέδιο. Το νομοσχέδιο αυτό αποσκοπεί στην επίτευξη διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων, ώστε να αποτρέπεται η δημιουργία συνθηκών που επιτρέπουν την εμφάνιση φαινομένων διαφθοράς. Ετοιμάστηκε και προωθήθηκε στη Βουλή για ψήφιση, στην βάση των παρατηρήσεων της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κύπρο αναφορικά με τη διαφθορά και των συστάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης στον Τέταρτο Γύρο Αξιολόγησης της Κύπρου. Λαμβάνοντας υπόψη ότι για να καταστεί εφικτή η πρακτική εφαρμογή του νομοσχεδίου θα έπρεπε προηγουμένως να θεσπιστεί σε νόμο το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Σύστασης και Λειτουργίας Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς Νόμος του 2019» και να συγκροτηθεί και να τεθεί σε λειτουργία η αρμόδια Αρχή, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως επικεντρώθηκε στην προσπάθεια προώθησης του δεύτερου νομοσχέδιου. Αναμένεται εντός του 2021 να επιστραφεί στη Βουλή για εξέταση.

Παράλληλα με τα πιο πάνω, προωθούνται μέτρα καταπολέμησης της διαφθοράς στην Αστυνομία, τα οποία αναμένεται να συμβάλουν στον περιορισμό του φαινομένου στις τάξεις του σώματος. Ανάμεσα σε αυτά, έχει προωθηθεί η σύσταση και λειτουργία της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου στην Αστυνομία, η οποία εξετάζει πράξεις ή παραλείψεις των μελών της Αστυνομίας, που συνιστούν διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας. Επιπρόσθετα, τροποποιήθηκαν οι Νόμοι και οι Κανονισμοί της Αστυνομίας με σκοπό την αναθεώρηση των προβλεπόμενων πειθαρχικών ποινών, ανάλογα με τη σοβαρότητα του παραπτώματος, την ποινικοποίηση της συγκάλυψης της διαφθοράς με την υποχρέωση των μελών να αναφέρουν κάθε πράξη διαφθοράς ή δωροδοκίας και τη σύσταση μόνιμης τριμελούς πειθαρχικής επιτροπής, με τη συμμετοχή δύο μελών της Νομικής Υπηρεσίας, ώστε η διαδικασία εκδίκασης πειθαρχικών υποθέσεων να είναι και να φαίνεται αντικειμενική. Εκτός από τα πιο πάνω νομοθετικά μέτρα, έχουν ληφθεί και άλλα μέτρα που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό, τα οποία κρίνεται ότι θα συμβάλουν στην πρόληψη της διαφθοράς, όπως η θέσπιση κριτηρίων μεταθέσεων και η εναλλαξιμότητα των μελών της Αστυνομίας.

Δημόσια Τάξη

Η ενδυνάμωση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών αποτελεί τον τέταρτο άξονα της άσκησης πολιτικής από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και υλοποιείται μέσα από την εφαρμογή μέτρων πολιτικής, αλλά και μέσα από τις δράσεις της Αστυνομίας, που αποτελεί τον εκτελεστικό βραχίονα των αποφάσεων αυτών. Οι δράσεις που υλοποιούνται από την Αστυνομία για την ενίσχυση της ασφάλειας του πολίτη, αποσκοπούν στη βελτίωση του επιπέδου οδικής ασφάλειας, την αντιμετώπιση του κοινού και του οργανωμένου εγκλήματος και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης.

Στο πλαίσιο της αναβάθμισης του ρόλου της Αστυνομίας, βρίσκονται σε πορεία υλοποίησης σειρά αλλαγών, αφού η αναδιοργάνωσή της αποτελεί προτεραιότητα για την Κυβέρνηση. Οι συνεχείς και αυξημένες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Αστυνομία και η ανάπτυξη νέων μορφών εγκλήματος, ένεκα των κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών, επιβάλλουν την αναδιοργάνωσή της, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί με επάρκεια και αποτελεσματικότητα στον ρόλο της. Η αναδιοργάνωση κινείται σε τρεις άξονες: τον σχεδιασμό ενός σύγχρονου μοντέλου αστυνόμευσης και επιχειρησιακής λειτουργίας, τη δημιουργία νέου πλαισίου εκπαίδευσης και ανάπτυξης και τη βέλτιστη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Στο ίδιο πλαίσιο, το Υπουργείο προωθεί την αυτονόμηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας η οποία με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, θα μετεξελιχθεί σε ένα ανεξάρτητο επιχειρησιακό σώμα, το οποίο θα καταστεί πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό στην εκπλήρωση της αποστολής του. Η συζήτηση του σχετικού Νομοσχεδίου και Κανονισμών έχει ξεκινήσει τον περασμένο μήνα, με στόχο να ολοκληρωθεί εντός του 2021.

Η οδική ασφάλεια αποτελεί κεφαλαιώδους σημασίας παράμετρο για το Υπουργείο, καθώς η Κύπρος δεν μπορεί να συνεχίσει να δίνει τόσο μεγάλο φόρο αίματος στην άσφαλτο. Στο θέμα της Οδικής Ασφάλειας, πέραν των επιτυχημένων μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί όπως η εφαρμογή ελέγχων νάρκοτεστ σε οδηγούς, έχουν αυξηθεί πρόσφατα οι ποινές για τροχαίες παραβάσεις. Τα μέτρα αυτά, έχουν αυστηρά αποτρεπτικό και κατασταλτικό χαρακτήρα και κρίθηκαν απαραίτητα για τον περιορισμό των θανάτων από οδικές συγκρούσεις που είχαμε και έχουμε τα τελευταία χρόνια. Επιπρόσθετα, αναμένεται σύντομα η εφαρμογή του συστήματος φωτο-επισήμανσης, που θα αποτελέσει ακόμα ένα αποτρεπτικό μέτρο που θα συμβάλει αποφασιστικά στον περιορισμό των τροχαίων παραβάσεων. Για τον σκοπό αυτό έχει περιληφθεί πρόνοια στον προϋπολογισμό της Αστυνομίας για το έτος 2021, ύψους €6,71 εκ.

Έχουμε προχωρήσει επίσης σε μια ακόμα καινοτομία και συγκεκριμένα στην προώθηση της δημιουργίας Σχολής Επιμόρφωσης Οδηγών, για την οποία οι διαδικασίες βρίσκονται στη φάση της ετοιμασίας των όρων προσφοράς. Η σχολή αυτή θα λειτουργεί ως ένα εναλλακτικό μέτρο επιβολής ποινής, καθώς η φοίτηση για εκπαίδευση θα επιβάλλεται ως ποινή σε παραβάτες οδηγούς, με στόχο τη συμμόρφωση και την καλλιέργεια οδικής συνείδησης. Στο πλαίσιο αυτό έχει περιληφθεί στον προϋπολογισμό της διοίκησης του Υπουργείου, πρόνοια ύψους €500 χιλιάδων. Πρόσθετα έχει περιληφθεί πρόνοια ύψους €276 χιλιάδων (διακόσιων εβδομήντα έξι χιλιάδων ευρώ) για την διοργάνωση ενημερωτικών εκστρατειών για την οδική ασφάλεια.

Στον τομέα της καταπολέμησης του κοινού εγκλήματος, η εφαρμογή της κοινοτικής αστυνόμευσης και η ενίσχυση της συνεργασίας με τον πολίτη, έχουν επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Για την περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας, έχει αποφασιστεί η δημιουργία χώρου της Αστυνομίας στα αστικά κέντρα, ως ένας κέντρο εξυπηρέτησης του πολίτη, το οποίο θα λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως και θα εφαρμόζονται πρότυποι τρόποι αστυνόμευσης με τη χρήση αστυνομικών ποδηλατών και αστυνομικών της γειτονιάς. Η παρουσία της Αστυνομίας στα αστικά κέντρα θα αποτελέσει πυλώνα ενίσχυσης του αισθήματος ασφάλειας του πολίτη και ταυτόχρονα αποτρεπτικό παράγοντα για την εκδήλωση οποιασδήποτε μορφής εγκληματικής συμπεριφοράς. Σκοπός μας είναι η δημιουργία σύγχρονων κέντρων αστυνόμευσης, που θα εξασφαλίζουν τη συνεχή επικοινωνία μεταξύ των πολιτών και της Αστυνομίας και θα συμβάλουν στη δημιουργία σχέσης συνεργασίας και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Σημειώνω ότι για την δημιουργία του Δημοτικού Σπιτιού της Αστυνομίας στη Λεμεσό, έχει εξευρεθεί χώρος στην εμπορική οδό Ανεξαρτησίας, ενώ αντίστοιχη διαδικασία προωθείται και για το αστικό κέντρο της Λευκωσίας.

Περαιτέρω, τα πρόσφατα γεγονότα σε μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις απέδειξαν ότι η τρομοκρατική απειλή παραμένει υπαρκτή και δεν επιτρέπεται κανένας εφησυχασμός. Η Κύπρος, λόγω της εγγύτητας της με περιοχές κρίσεως, και της ανεξέλεγκτης κατάστασης στις κατεχόμενες περιοχές, λαμβάνει αυστηρά μέτρα για την προστασία του πληθυσμού και των κρίσιμων υποδομών που βρίσκονται στο έδαφος της και είναι δυνατό να αποτελέσουν στόχο. Μεταξύ των μέτρων που λαμβάνονται είναι η αύξηση των ελέγχων στα αεροδρόμια, στα λιμάνια, στα οδοφράγματα, και σε υποδομές υψηλού κινδύνου, σε μια προσπάθεια να εντοπιστούν έγκαιρα ύποπτοι τρομοκράτες και να παρεμποδιστούν από οποιαδήποτε τρομοκρατική ενέργεια.

Ισότητα των Φύλων

Η Κυβέρνηση, έχοντας θέσει την προώθηση της ισότητας μεταξύ των υψηλών στόχων της, προωθεί μέσω του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών 2019-2023, προγράμματα και δράσεις που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας, στην αποδόμηση στερεοτυπικών αντιλήψεων και νοοτροπιών γύρω από τον ρόλο των φύλων, στη σύζευξη οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων, στην ενίσχυση των γυναικών στους πολλαπλούς τους ρόλους, στην τόνωση της γυναικείας απασχόλησης, στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των γυναικών και στην προώθηση της ισόρροπης συμμετοχής ανδρών και γυναικών στα κέντρα λήψεως αποφάσεων. Παράλληλα, το Υπουργείο έχει προωθήσει σειρά νομοσχεδίων που εκσυγχρονίζουν το οικογενειακό δίκαιο και φιλοδοξούν να επιφέρουν σημαντικές βελτιώσεις, μεταξύ άλλων στα θέματα γάμου, διαζυγίου, σχέσεων γονέων και τέκνων και διασφάλισης των δικαιωμάτων των παιδιών σε περιπτώσεις εκδίκασης υποθέσεων οικογενειακού δικαίου. Απώτερος στόχος της μεταρρυθμιστικής αυτής προσπάθειας είναι η στήριξη και ενδυνάμωση του θεσμού της οικογένειας, μέσα από ένα εκσυγχρονισμένο νομοθετικό πλαίσιο, κατά τρόπο που να μπορεί ν’ ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και απαιτήσεις.

Θέτοντας τα ζητήματα της βίας κατά των γυναικών, αλλά και κάθε μορφής βίας, ανάμεσα στους βασικούς στόχους της, η Κυβέρνηση κύρωσε τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) και προχώρησε στην ετοιμασία ειδικών νομοσχεδίων για ποινικοποίηση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών, καθώς και για ποινικοποίηση της παρενόχλησης και της παρενοχλητικής παρακολούθησης. Πρόκειται για ιδιαίτερα καινοτόμα νομοσχέδια, τα οποία αντιμετωπίζουν ολιστικά όλες τις μορφές βίας κατά των γυναικών και τα οποία περιλαμβάνονται στη Σύμβαση. Την ίδια στιγμή, τα νομοσχέδια αυτά καθορίζουν ένα σύγχρονο πλέγμα προληπτικών δράσεων και κατασταλτικών μέτρων, θέτοντας τις βάσεις για παροχή εξειδικευμένης προστασίας στις γυναίκες και στα κορίτσια που υφίστανται βία.

Πέραν των όσων προανέφερα, το Υπουργείο συνεχίζει να στηρίζει τις γυναικείες οργανώσεις μέσω των Σχεδίων Χορηγιών που εφαρμόζει, είτε για την κάλυψη μέρους των λειτουργικών τους εξόδων μέσω ετήσιων χορηγιών, είτε με την επιχορήγηση συγκεκριμένων δράσεων/προγραμμάτων που αυτές υλοποιούν με στόχο την προώθηση της Ισότητας Ανδρών και Γυναικών, σύμφωνα με τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές. Η πρόνοια που έχει περιληφθεί στον προϋπολογισμό της διοίκησης του Υπουργείου για το 2021 για τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας ανέρχεται σε €375 χιλιάδες εκ των οποίων οι €290 χιλιάδες αφορούν τις προαναφερθείσες χορηγίες και επιχορηγήσεις.

Ανθρώπινα Δικαιώματα

Στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, ανέλαβε πρωτοβουλία και μετά από διαβούλευση με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, υπέβαλε Πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο, για σύσταση της Πρώτης Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασία και Προαγωγή των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εγκρίθηκε το 2019.

Στη βάση της έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου έχει ξεκινήσει και αναμένεται να συνεχιστεί κατά το 2021 η εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες. Η Εθνική Στρατηγική στηρίζεται στους ακόλουθους άξονες:

(α) Προστασία και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

(β) Προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συμμόρφωση με διεθνείς και ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας,

(γ) Πρόληψη, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση για δημιουργία κουλτούρας σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σωφρονιστική Πολιτική

Η διαμόρφωση αντεγκληματικής πολιτικής και ο συντονισμός της δράσης όλων των υπηρεσιών/φορέων που εμπλέκονται στην πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου της εγκληματικότητας, αποτελεί μια από τις κύριες προτεραιότητες του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως δίδοντας έμφαση στους ανήλικους παραβάτες. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, με στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας, το Υπουργείο, έχει ετοιμάσει το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο (Πρόληψη, Μεταχείριση τους στο Σύστημα Ποινικής Δικαιοσύνης και Αντιμετώπιση της Παραβατικότητας) Νόμος», το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων τνο Μάιο του 2019 και συζητείται στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών. Το νομοσχέδιο αποσκοπεί στην πρόληψη της νεανικής παραβατικότητας και στην εγκαθίδρυση ενός συστήματος ποινικής διαδικασίας φιλικού προς τα παιδιά που βρίσκονται αντιμέτωπα με το νόμο. Εισάγει παιδο-κεντρικές προσεγγίσεις, ρυθμίζει δικαστικές και εξωδικαστικές διαδικασίες και προβλέπει μέτρα πρόληψης, καθώς και εναλλακτικές ποινές, αφήνοντας την κράτηση των παιδιών ως το έσχατο μέτρο. Παράλληλα, καθορίζει τη σύσταση πολύ-θεματικών ομάδων χειρισμού των περιπτώσεων αυτών και τη δυνατότητα ανάληψης της δικαστικής διαδικασίας από ειδικό δικαστήριο παιδιών. Στον προϋπολογισμό της Διοίκησης του Υπουργείου έχει περιληφθεί σε αυτή την πρώτη φάση πρόνοια ύψους €200 χιλιάδων για αγορά υπηρεσιών για παροχή και διαχείριση χώρων κράτησης ανήλικων παραβατών.

Στον τομέα της σωφρονιστικής πολιτικής συμπληρώθηκε επίσης η ετοιμασία της νέας περί Φυλακών Νομοθεσίας και των νέων αντίστοιχων Κανονισμών και έχουν ήδη κατατεθεί ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων για συζήτηση. Η προτεινόμενη νέα νομοθεσία αντανακλά τις τεράστιες βελτιωτικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στις Φυλακές τα τελευταία χρόνια, που έχουν ως άξονα την ανθρωποκεντρική έκτιση των ποινών υπό συνθήκες ασφάλειας, σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εξατομικευμένης στήριξης, περίθαλψης, ενίσχυσης των δυνατοτήτων εκπαίδευσης και εργασίας, με σκοπό την αναμόρφωση και την κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων και την αποτροπή του κινδύνου υποτροπής και επιστροφής τους στις φυλακές.

Η νέα νομοθεσία τροποποιεί εκ βάθρων το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος και καθιστά την περί Φυλακών νομοθεσία πλήρως συμβατή με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τη Νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Επιπλέον, ανταποκρίνεται στις σχετικές συστάσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών, σε σχέση με τις αρχές λειτουργίας ενός σύγχρονου σωφρονιστικού συστήματος και μεταχείρισης κρατουμένων. Σε αυτό το πνεύμα, το Υπουργείο επεξεργάζεται νομοσχέδιο, με το οποίο θα αναγνωρίζεται σε ουσιο-εξαρτώμενους κατάδικους, η περίοδος απεξάρτησης στη θεραπευτική κοινότητα Αγία Σκέπη για σκοπούς επιμέτρησης στην ποινή τους.

Μέσα από τις διάφορες πρωτοβουλίες που λαμβάνονται, επιδιώκεται η αναβάθμιση και διασφάλιση συνθηκών κράτησης και διαβίωσης των κρατουμένων και ο ανασχεδιασμός και εκσυγχρονισμός του σωφρονιστικού συστήματος, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με σεβασμό στις ανάγκες των κρατουμένων και ισότιμο δικαίωμα πρόσβασης σε ιατρικές υπηρεσίες, δραστηριότητες, εκπαιδευτικά και θεραπευτικά προγράμματα. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στον προϋπολογισμό των φυλακών για το 2021 έχει περιληφθεί πρόνοια ύψους €250 χιλιάδων ευρώ για αγορά υπηρεσιών, που αφορά κυρίως την αμοιβή των εκπαιδευτών των σχολείων των φυλακών και την αγορά υπηρεσιών από καθηγητές φυσικής αγωγής για τη λειτουργία των γυμναστηρίων. Πρόνοια ύψους €360 χιλιάδων έχει επίσης περιληφθεί για την καταβολή ημερήσιων επιδομάτων φιλοπονίας, καθώς και πρόνοια ύψους €1,7 εκ. για συντηρήσεις και ανέγερσης κτιρίων.

Αναπτυξιακός Προϋπολογισμός

Στη βάση των πιο πάνω προτεραιοτήτων έχει σχεδιαστεί και ο προτεινόμενος αναπτυξιακός προϋπολογισμός του Υπουργείου. Οι αναπτυξιακές δαπάνες για το έτος 2021 ανέρχονται σε €11,88 εκ., σε σύγκριση με €17,77 εκ. για το 2020, και παρουσιάζουν μείωση κατά €5,89 εκ. ή 33,15%, αφενός γιατί έχουν ήδη ολοκληρωθεί τα μεγαλύτερα, σε κόστος, έργα του Υπουργείου και αφετέρου γιατί κατά το 2021 προγραμματίζονται να γίνουν οι σχεδιασμοί και οι μελέτες για τα έργα που θα ξεκινήσουν την επόμενη περίοδο.

Τα θέματα εξοπλισμού και τεχνολογίας, θεωρούνται πολύ σημαντικά για την προώθηση της αναβάθμισης της Δικαιοσύνης και την αντιμετώπιση και αποτροπή του εγκλήματος και ως εκ τούτου, μαζί με το κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού, τα εξοπλιστικά προγράμματα, καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του Προϋπολογισμού του Υπουργείου. Τα σημαντικότερα έργα που προωθούνται με τον Προϋπολογισμό του 2021, είναι η αναβάθμιση των συστημάτων ασφαλείας στις Κεντρικές Φυλακές, η αναβάθμιση του ασύρματου δικτύου της Αστυνομίας από αναλογικό σε ψηφιακό και η αγορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Πρόσθετα, προωθείται η αγορά σκαφών για την Λιμενική και Ναυτική αστυνομία με προσυπολογιζόμενη δαπάνη ύψους €8,925 εκ. η οποία θα καλυφθεί από την Μονάδα Ευρωπαϊκών Ταμείων του Υπουργείου Εσωτερικών.

Πέραν των πιο πάνω, έχει γίνει σημαντική επένδυση σε νέες κτηριακές υποδομές, με την ανέγερση τριών νέων Αστυνομικών Διευθύνσεων (Πάφου, Μόρφου, Αμμοχώστου), και δύο υπερσύγχρονων νέων κεντρικών Πυροσβεστικών Σταθμών (Λεμεσού και Βασιλικού), ενώ προωθείται η δημιουργία Κέντρου Ασφάλειας Ενεργειακού Κέντρου στο Βασιλικό. Την ίδια στιγμή, έχει δρομολογηθεί η μετακίνηση του Πυροσβεστικού Σταθμού Λακατάμιας από τον χώρο που βρίσκεται σήμερα, σε άλλο σημείο εκτός κατοικημένης περιοχής, αλλά και η ανέγερση νέου Πυροσβεστικού Σταθμού στην Αγία Νάπα. Αντίστοιχη έμφαση έχει δοθεί σε μικρότερους Αστυνομικούς και Πυροσβεστικούς Σταθμούς που ανεγείρονται για εξυπηρέτηση των Κοινοτήτων και της υπαίθρου, όπως οι Αστυνομικοί Σταθμοί στο Στρουμπί, Περιστερώνα, Κούκλια, οι Πυροσβεστικοί Σταθμοί Υπαίθρου Αθηένου και Πέρα Χωρίου – Νήσου, η δημιουργία ελικοδρομίου πλησίον της Αστυνομικής Διεύθυνσης Μόρφου, και άλλα έργα μικρότερου κόστους, αλλά μεγάλης συμβολής στην ενίσχυση της ασφάλειας των πολιτών, σε αστικά ή απομακρυσμένα σημεία της χώρας. Τέλος, προωθείται η μεταστέγαση της Διοίκησης του Κρατικού Αρχείου σε κρατικό κτήριο, που εξασφαλίστηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και αναμένεται η έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να επιλύσει, σε πρώτο στάδιο, το πρόβλημα στέγασης του Κρατικού Αρχείου και να καλύψει μέρος των αναγκών φύλαξης αρχείων, ενώ ταυτόχρονα ξεκινά και η μελέτη για την ανέγερση του Αρχειοφυλάκιου.

Αγαπητά μέλη της Επιτροπής, θεωρώ ότι στον τομέα της Δικαιοσύνης και της Ασφάλειας όλη η κοινωνία, η πολιτεία αλλά και οι θεσμοί, περιλαμβανομένης της Βουλής, έχουν πάντοτε κοινό στόχο και επιδιώξεις. Μέσα από το όραμα που σας ανέλυσα, θεωρούμε ότι θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση εκείνων των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται, για να κάνουμε βήματα προόδου σε όλους τους τομείς που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου. Θα ήθελα λοιπόν κλείνοντας να σας καλέσω να συστρατευθείτε μαζί μας σε αυτή την προσπάθεια και να σας διαβεβαιώσω ότι από τη δική μου πλευρά είμαι απόλυτα πρόθυμη για κάθε μορφής συνεργασία.









Τελευταία Ενημέρωση στις: 23/11/2020 03:28:35 PM

Πίσω στην προηγούμενη σελίδα